(ລິງຫຍຸຍ)

ເມື່ອກ່າວເຖິງ"ລິງຫຍຸຍ"ຄົນໜຸ່ມນ້ອຍທີ່ພວມດຳລົງຊີວິດຢູ່ປັກກິ່ງດຽວນີ້ອາດຈະ
ບໍ່ຮູ້ວ່າມັນແມ່ນຫຍັງ?ແຕ່ວ່າຊຸມຜູ່ເຖົ້າຜູ່ແກ່ໃຜກໍຮູ້ວ່າ,ຕັ້ງແຕ່ຫຼາຍໆປີກ່ອນພຸ້ນ.
ຢູ່ຮ້ານສັບພະສິນຄ້າຊ້ຽນເຢ້ສາງທີ່ຕັ້ງຢູ່ແຖວຖະໜົນສຽນເມີນໃຈກາງນະຄອນ
ປັກກິ່ງແລະຕະຫຼາດຕົ່ງອານຊື້ສາງ,ກໍ່ມີຫັດຖະກອນເຮັດ"ລິງຫຍຸຍ"ໂດຍຈຳເພາະ,
"ລິງຫຍຸຍ" ເປັນສິ່ງອັດສະຈັນແນວໜຶ່ງໃນຫັດຖະກຳພື້ນເມືອງປັກກິ່ງ,ລຸງຢາງອີ້ນ
ເຈິ່ງອາຍຸ68ປີແມ່ນກຳມະກອນສາມັນຜູ່ໜຶ່ງທີ່ອອກບຳນານແລ້ວ.,ແຕ່ລຸງມັກເຮັດ
ລິງຫຍຸຍທີ່ສຸດ.ພໍໄດ້ລົງມືເຮັດກໍເຮັດມາໄດ້20ກວ່າປີແລ້ວ.

ຢູ່ເຮືອນລຸງຢາງອີ້ນເຈິ່ງທີ່ຕັ້ງຢູ່ເຂດສືຈິງຊານປັກກິ່ງ,ໃນຫ້ອງໜຶ່ງທີ່ບໍ່ກວ້າງປານ
ໃດ,ແມ່ນເຕັມໄປແຕ່ເຄື່ອງສິນລະປະຫັດຖະກຳລິງຫຍຸຍທັງນັ້ນ.

                    (ລິງຫຍຸຍ)

ຢູ່ໃນຫັ້ນມີຮູບຕົກກະຕາທີ່ເປັນໂຕຢົ້ງໆ80ກວ່າຢ່າງເຊັ່ນ,ລົດລາກ,ຕີປິ່ງປ່ອງແລະ
ອື່ນໆ,ພ້ອມທັງມີເຄື່ອງແຕ່ງເພດສະແດງແນວນ້ອຍໆປະດັບຕື່ມ,ເບິ່ງແລ້ວຈັ່ງແມ່ນ
ເຮັດໃຫ້ຄົນຫູໜາຕາລາຍ,ຈົນບໍ່ຮູ້ຈະເບິ່ງອັນໃດຕໍ່ອັນໃດເອົາໂລດ.

ຄັນຊັ້ນ,ອັນເພິ່ນວ່າລິງຫຍຸຍນັ້ນມັນແມ່ນຫຍັງແທ້?ເຊິ່ງອັນນີ້ກໍ່ແມ່ນຂໍ້ລະແວງສົງໃສ
ຫຼາຍກວ່າໝູ່ທີ່ນັກຂ່າວເຮົາຢາກຊອກຮູ້.ບັດນັ້ນ,ລຸງຢາງອີ້ນເຈິ່ງກໍຫົວຍິ້ມທັງເດ່ແຂນ
ຂຶ້ນໄປຈົກເອົາເຄື່ອງສອງຢ່າງຢູ່ເທິງຫີ້ງໜັງສືລົງມາ,ອະທິບາຍໃຫ້ພວກເຮົາຮູ້ຢ່າງ
ລະອຽດ:"ລິງຫຍຸຍໂຕນ້ອຍໆທີ່ມີຊີວິດຊີວາໜ້າຮັກຄືລີງແທ້ເຫຼົ່ານີ້ລ້ວນແຕ່ແມ່ນເອົາ
ຢາຈີນສອງຢ່າງຄືດອກຈຳປີຈູມທີ່ຜ່ານລະດູໜາວແລະຝັກຫຼອກເປັນວັດຖຸດິບ,ລຸງ
ເອົາດອກຈຳປີຈູມເຮັດເປັນຮ່າງຄີງ,ເອົາຝັກຫຼອກເຮັດເປັນແຂນຂາ,ແລ້ວໃຊ້ມີດຕັດ,
ຢາງກາວ,ເຈັ້ຍໜາແລະເຈັ້ຍເງິນມາຕິດໃສ່ກັນ,ເບິ່ງຮູບນອກກໍຄືລິງມີຂົນແທ້.ຮູບຮ່າງ
ຂອງລິງຫຍຸຍນ້ອຍນີ້ຍາວ3ຮອດ4ຊັງຕີ,ເບິ່ງໜ້າຄືຄົນ,ມີຊີວິດຊີວາໜ້າຮັກ,ເມື່ອໃຫ້
ມັນນຸ່ງເຄ່ືອງຄົນແລ້ວ,ກໍໃຫ້ມັນເປັນຕົວສະແດງຕົວໃດຕົວໜຶ່ງຢູ່ໃນເລື່ອງໃດເລ່ື່ອງ
ໜຶ່ງຢ່າງຈັບໃຈຈັບຕາຄົນທີ່ສຸດ."ລຸງຢາງອີ້ນເຈິ່ງແມ່ນໃຊ້ລິງຫຍຸຍເຫຼົ່ານີ້ມາສະແດງ
ໃຫ້ເຫັນຄືນອີກເຖິງຮູບພາບປັກກິ່ງເກົ່າທີ່ປ່ຽມລົ້ນໄປດ້ວຍຮີດຄອງປະເພນີປັກກິ່ງ.
ຮູບພາບດ່ັງກ່າວມີຕູ້ຮູບແລະຂາຍວ່າວຢູ່ຄຸ້ມສ້າງຕ້ຽນ,ມີໄສ້ອົ່ວແປ້ງຢູ່ຄຸ້ມທຽນສຽວ
ແລະອື່ນໆ.ຕ້ອງຮູ້ວ່າຄຸ້ມສ້າງຕ້ຽນແລະຄຸ້ມທຽນສຽວລ້ວນແຕ່ແມ່ນບ່ອນທີ່ມີສີສັນພິ
ເສດອັນເຂັ້ມຂຸ້ນກວ່າໝູ່ຂອງປັກກິ່ງເກ່ົາໃນເມື່ອກ່ອນ.

                      (ລິງຫຍຸຍ)

ຕາມລຸງສະເໜີໃຫ້ຮູ້ວ່າ,ລິງຫຍຸຍແມ່ນວັດທະນະທຳດັ້ງເດີມພື້ນເມືອງຊະນິດໜຶ່ງ
ຂອງປັກກິ່ງ.ແຕ່ກໍບໍ່ເຄີຍມີການບັນທຶກເປັນລາຍລັກອັກສອນໄວ້ຈັກເທື່ອ.ມີແຕ່ຮູ້
ວ່າ,ໃນສະໄໝທ້າຍລາດຊະວົງເຊັງຮອດສາທາລະນະລັດ,ມີຫັດຖະກອນພື້ນເມືອງ
ຜູ່ໜຶ່ງເຊິ່ງເອີ້ນເປັນ"ເຈົ້າລິງຫຍຸຍ"ເພິ່ນໄດ້ຕັ້ງແຝງຂາຍລິງຫຍຸຍຢູ່ຕະຫຼາດຕົ່ງ
ອານຢ່າງຍາວນານ.ໃນຊຸມປີ50ຂອງສະຕະວັດທີ່ແລ້ວ.ຕະຫຼາດຕົ່ງອານໄດ້ສ້ອມ
ແປງ,ລິງຫຍຸຍກໍເລີຍບໍ່ເຫັນຮອດສົ້ນ.ຈົດຮອດປີ1976,ທ່ານສາວຢີ້ຈຽນລູກຫຼານ
ຂອງທ່ານສາວເຊສິນ ນັກວັນນະຄະດີບູຮານຈີນຈ່ິງເຮັດອາຊີບນີ້ຄືນອີກ.ອັນໄດ້
ເຮັດໃຫ້ລິງຫຍຸຍສືບທອດເປັ່ງແສງສີຄືນມາອີກ.

ລຸງຢາງອີ້ນເຈິ່ງເວົ້າວ່າ:"ໃນປີ7ປາຍ,ຂ້ອຍໄດ້ພາລູກໄປເລາະບຸນວັດ,ລູກເລີຍ
ຮ້ອງວ່າຢາກຊື້ໂຕລິງຫຍຸຍໃຫ້ຈົນໄດ້,ແຕ່ບັດນັ້ນມາ,ຂ້ອຍຈິ່ງເລີ່ມຄຶດເລີ່ມຫງ່ຳ
ວ່າຈະເຮັດລິງຫຍຸຍໂຕງ່າຍໆຈຳນວນໜຶ່ງ."

ລຸງເວົ້າຕໍ່ພວກເຮົາວ່າ,ເວລານັ້ນກໍຢາກເຮັດເຄື່ອງຫຼິ້ນໃຫ້ລູກຢູ່,ແຕ່ບໍ່ນຶກບໍ່ຝັນ
ເລີຍວ່າ,ເມື່ອເຮັດໄປແລ້ວກໍເລີຍເມົານຳມັນເລີຍ.

ປີ1994,ພາຍຫຼັງລຸງຢາງອີ້ນເຈິ່ງອອກບຳນານແລ້ວ,ເລີຍມີຄວາມຄິດແນວໜຶ່ງ
ເກີດຂຶ້ນຢ່າງກະທັນຫັນ,ຄືຈະຜ່ານການເຮັດລິງຫຍຸຍແລ້ວເອົາເຄື່ອງຂອງຄຸ້ມ ສ້າງຕ້ຽນແລະຄຸ້ມທຽນສຽວຂອງປັກກິ່ງເກົ່າມາສະແດງຄືນອີກ.

ລຸງເວົ້າວ່າ:"ວັດທະນະທຳຂອງປັກກິ່ງເກົ່າແມ່ນມໍລະດົກອັນອຸດົມສົມບຸນທີ່
ສຸດ,ໃຊ້ຮູບການລິງຫຍຸຍສະແດງໃຫ້ເຫັນພາບວີວເຫຼົ່ານີ້ຄືນອີກ,ກໍຈະສ່ອງ
ແສງຮູບຖານດຳລົງຊີວິດຂອງຊາວປັກກິ່ງແລະວາດຊົງປັກກິ່ງເກົ່າຢູ່ໃນ
ຄວາມຊົງຈຳຂອງຂ້ອຍ,ເຮັດໃຫ້ຄົນຮຸ່ນຫຼັງສາມາດສຳຜັດການປ່ຽນແປງໃນ
ຊີວິດມື້ນີ້."

ລຸງເວົ້າວ່າ,ລະບຽບເຮັດລິງຫຍຸຍບໍ່ສັບສົນປານໃດ.ຂໍກະແຈຂອງມັນຢູ່ນຳເຈດ
ຈຳນົງຂອງຜູ່ແຕ່ງ.ເພື່ອບັນທຶກເບື້ອງຫຼັງຂອງຍຸກທີ່ຕ່າງກັນແລະຂອງໄລຍະທີ່
ຕ່າງກັນ,ລຸງຢາງອີ້ນເຈິ່ງໄດ້ຊອກຮູບພາບຂໍ້ມູນທີ່ສ່ອງແສງປະເພນີພື້ນເມືອງ
ປັກກິ່ງເປັນຈຳນວນຫຼວງຫຼາຍຄືປຶ້ມອະທິບາຍວັດຖຸບູຮານເມືອງຫຼວງເກົ່າແລະ
ອື່ນໆ.ແລ້ວອິງຕາມຮູບພາບແລະຄວາມຊົງຈຳໃນຍາມນ້ອຍຂອງຕົນ,ບໍ່ພຽງແຕ່
ໄດ້ເຮັດລິງຫຍຸຍແຕ່ລະໂຕທີ່ມີຊີວິດຊີວາແລະຄືລິງແທ້ທໍ່ນັ້ນ,ສຳຄັນກວ່ານັ້ນ
ແມ່ນຕ້ອງສະແດງອອກເຖິງລົດນິຍົມເດີມປັກກິ່ງເກົ່ານຳອີກ.

                (ລິງຫຍຸຍ) 

ເຈົ້າເບິ່ງແມ໋:ລິງນ້ອຍໆສອງໂຕນັ່ງຢູ່ຄົນລະຂ້າງໂຕະ,ຢູ່ເທິງໂຕະມີໝໍ້ຊີ້ນຈຸ່ມ
ເຕັມໄປແຕ່ຊີ້ນແລະຜັກ,ລິງນ້ອຍໂຕໜຶ່ງພວມກິນເຫຼົ້າຢ່າງສະຫວາດສະເຫວີຍ,
ອີກໂຕໜຶ່ງກໍພວມຄີບຊີ້ນເຂົ້າໝໍ້ຕື່ມ,ຫົວຂໍ້ນີ້ແມ່ນການກິນຊີ້ນແກະຈຸ່ມຂອງປັກ
ກິ່ງເກົ່າ.ຍັງມີອີກເລື່ອງໜຶ່ງແມ່ນໃຊ້ລິງຫຍຸຍຈັດພິທີແຕ່ງດອງຢູ່ນະຄອນເກົ່າ.
ເບິ່ງເຂົາເຈົ້າຕີຄ້ອງຕີກອງແຫ່ແຫນແຝນກັ້ງ,ແລະມີແຜ່ນບັງຕາຕິດໂຕໜັງສື
"ສີລິມຸງຄຸນ"ສີແດງ,ຄືຈັ່ງຢາກໃຫ້ອອກໄປຕ້ອນເຈົ້າສາວແທ້ໄດ!

ເມື່ອນັກຂ່າວຖາມເພິ່ນວ່າ,ລິງຫຍຸຍໄປໃສແລ້ວ,ລຸງຢາງອີ້ນເຈິ່ງຕອບວ່າ:"ຂ້ອຍ
ບໍ່ຂາຍພວກເຂົາດອກ,ຂ້ອຍບໍ່ສະແຫວງໃຫ້ພວກເຂົາກາຍເປັນສິນຄ້າ,ເພາະມັນ
ຈະກະທົບເຖິງສະພາບຈິດໃຈຂອງຂ້ອຍ,ບາງທີ,ໄທບ້ານມາຫຼິ້ນນຳເຮົາ,ຮູ້ສຶກວ່າ
ມັນຕະຫຼົກ,ຂ້ອຍກໍເລີຍມອບໃຫ້ເຂົາເຈົ້າ,ຖ້າມີໝູ່ອອກໄປຕ່າງປະເທດ,ຂ້ອຍກໍ
ເອົາໃຫ້ເຂົາເຈົ້າເຮັດເປັນຂອງຕ້ອນມອບໃຫ້ເພື່ອນຕ່າງປະເທດເພື່ອໃຫ້ເພື່ອນ
ຕ່າງປະເທດຮູ້ຈັກວັດທະນະທຳແລະສິນລະປະພື້ນເມືອງຂອງຈີນ."

ສິ່ງຕ່າງໆທີ່ລຸງຢາງອີ້ນເຈິ່ງເຮັດນັ້ນແມ່ນບໍ່ຈຳກັດແຕ່ເຮັດລິງຫຍຸຍທໍ່ນັ້ນດອກ.
ປະຈຸບັນ,ການດັດແປງເມືອງເກົ່າປັກກິ່ງກໍໄດ້ເຄືອງໃຫ້ເພິ່ນມີຄວາມຝັນອັນໜຶ່ງ
ອີກຄື,ເພິ່ນຈະເຮັດໃຫ້ຕຶກປະຕູເຮືອນຕາມຮ່ອມໃນເມືອງປັກກິ່ງເກົ່າ45ແບບ
ເຊິ່ງບັນທຶກໄວ້ຢູ່ປຶ້ມຮູບພາບປະຕູເຮືອນໃຫຍ່ປັກກິ່ງນັ້ນກາຍມາເປັນຮູບຈຳ
ລອງຢູ່ໃນມືທັງໝົດ.ແຕ່ເພິ່ນຢ້ານວ່າ,ປະຕູເຮືອນຕາມຮ່ອມທີ່ສ້າງຄືນໃໝ່ແລ້ວ
ນັ້ນຈະບໍ່ມີລົດນິຍົມປັກກິ່ງເກົ່າ.ສະນັ້ນ,ເລີ່ມແຕ່ປີ2003ເປັນຕົ້ນມາ,ເພິ່ນຈິ່ງໄດ້ໄປ
ຍ່າງເລາະຕາມຮ່ອມຕ່າງໆໃນປັກກິ່ງໂດຍຈຳເພາະຕາມທີ່ໄດ້ບັນທຶກໄວ້ໃນປຶ້ມ
ນັ້ນ,ແລ້ວລອງແຕ້ມຮູບຈຳລອງປະຕູເຮືອນຕາມຮ່ອມ10ກວ່າບ່ອນໄວ້ແລ້ວ.ເພິ່ນ
ເວົ້າວ່າ,ເພິ່ນຢາກໃຫ້ຄົນຮຸ່ນຫຼັງນອກຈາກເບິ່ງຮູບພາບແລ້ວ,ຍັງສາມາດເຫັນຮີດ
ຄອງປະເພນີຂອງເມືອງປັກກິ່ງເກົ່າຈາກຮູບຈຳລອງຂອງເພິ່ນນຳອີກ.