|
|
 |
| (GMT+08:00)
2005-05-11 17:17:44
|
 |
|
ສົງຄາມໂລກຄັ້ງທີ 2
cri
Author: mo
|
ສົງຄາມໂລກຄັ້ງທີ 2 ແມ່ນສົງຄາມຮຸກຮານຂອງໂລກທີ່ປະເທດຟັດຊິດຄືເຢຍລະມັນ ອີຕາລີ ແລະຍີ່ປຸ່ນກໍ່ຂຶ້ນ, ແລ້ວຂະຫຍາຍເປັນສົງຄາມຕໍ່ຕ້ານຟັດຊິດຂອງປະຊາຊົນທົ່ວໂລກ. ວິກິດການເສດຖະກິດໂລກແຕ່ປີ 1929-1933ໄດ້ສະເທື່ອນໂລກທຶນນິຍົມ, ເພື່ອຖີ້ມຄວາມຂັດແຍ່ງພາຍໃນປະເທດໄປໃຫ້ຜູ້ອື່ນ, ກຸ່ມເຢຍລະມັນ ອີຕາລີແລະຍີ່ປຸ່ນໄດ້ກໍ່ສົງຄາມຮຸກຮານຢູ່ແຫ່ງຕ່າງໆຂອງໂລກຢ່າງຕໍ່ເນື່ອງກັນ: ປີ 1931, ຍີ່ປຸ່ນກໍ່ສົງຄາມຕໍ່ຈີນໂດຍບໍ່ໄດ້ປະກາດ, ໄດ້ຍຶດເອົາພາກຕາເວັນອອກສຽງເໜືອຂອງຈີນ; ປີ 1936, ພາຍຫລັງອີຕາລີຍຶດເອົາເອຕີໂອປີແລ້ວ, ກໍໄດ້ຮ່ວມມືກັບເຢຍລະມັນເຂົ້າແຊກແຊງເສິກກາງເມືອງຂອງແອັສປາຍດ້ວຍກຳລັງອາວຸດ; ປີ 1937, ຍີ່ປຸ່ນຍົກພົນຢ່າງຫລວງຫລາຍເຂົ້າຮຸກຮານພາກເໜືອແລະພາກກາງຂອງຈີນ; ຕໍ່ຈາກນັ້ນ, ເຢຍລະມັນໄດ້ຍຶດເອົາໂອຕຼິສແລະເຊັກໂກສະໂລວາກີ(1938—1939); ອີຕາລີຍຶດເອົາອານບານີເມື່ອປີ 1939. ສ່ວນກຸ່ມການປົກຄອງຂອງອັງກິດແລະຝຣັ່ງພັດໃຊ້ນະໂຍບາຍຍວະເຍົ້າໃຫ້ສະຫງົບ, ຍຸຍົງພວກຟັດຊິດຮຸກຮານ, ເຈດຕະນາແນປາຍຫອກຮຸກຮານໄປໃຫ້ສະຫະພາບໂຊວຽດ. ວັນທີ 1 ກັນຍາປີ 1939, ທະຫານເຢຍລະມັນບຸກເຂົ້າໂປໂລຍ, ຄວາມຂັດແຍ່ງກັນລະຫວ່າງປະເທດຈັກກະພັດນິຍົມໄດ້ດຸເດືອດຂຶ້ນ. ວັນທີ 3 ກັນຍາ, ອັງກິດແລະຝຣັ່ງປະກາດສົງຄາມຕໍ່ເຢຍລະມັນ, ສົງຄາມໂລກໄດ້ເກີດຂຶ້ນຢ່າງຮອບດ້ານ. ເດືອນເມສາປີ 1940, ທະຫານເຢຍລະມັນໄດ້ຍຶດເອົາດານມາກແລະນອກແວຢ່າງວ່ອງໄວ; ເດືອນພຶດສະພາ, ໄດ້ຍຶດເອົາໂຮນລັງ ແບນຊິກ ແລະລຸກຊຳບວກ, ແລ້ວໄດ້ບຸກເຂົ້າດິນແດນຝຣັ່ງ, ທະຫານອັງກິດໄດ້ຖອນອອກຈາກດຸນເຄີກຢ່າງກະວົນກະວາຍ. ເດືອນມິຖຸນາ, ຝຣັ່ງຍອມຈຳນົນ. ເດືອນມິນາປີ 1941, ທະຫານເຢຍລະມັນເຂົ້າປະຈຳບຸນກາລີ, ເດືອນເມສາຍຶດເອົາຢູໂກສະລາວີແລະເກຼັກ. ອີຕາລີພັດສວຍໂອກາດຍຶດເອົາເມືອງຂຶ້ນຂອງອັງກິດແລະຝຣັ່ງທີ່ຢູ່ທະເລເມຕີແຕລາເນແລະອາຟຼິກາເໜືອ. ວັນທີ 22 ມິຖຸນາປີ 1941, ເຢຍລະມັນໄດ້ຈີກສັນຍາຕ່າງບໍ່ລ່ວງລ້ຳກັນລະຫວ່າງໂຊວຽດເຢຍລະມັນ, ໄດ້ບຸກໂຈມຕີສະຫະພາບໂຊວຽດຢ່າງກະທັນຫັນ. ອີຕາລີ ແຟງລັງ ຮົງກາລີ ແລະລູມານີກໍໄດ້ກໍ່ສົງຄາມຕໍ່ໂຊວຽດໃນຂະນະດຽວກັນ. ສະນັ້ນ, ອັງກິດແລະອາເມລິກາຈຶ່ງໄດ້ຜູກເປັນພັນທະມິດກັບໂຊວຽດ, ເລີ່ມສົງຄາມຕໍ່ຕ້ານຟັດຊິດຂອງປະຊາຊົນທົ່ວໂລກ. ວັນທີ 7 ທັນວາປີ 1941, ເວລາທ້ອງຖິ່ນ, ທະຫານຍີ່ປຸ່ນໄດ້ຫລອນໂຈມຕີເມືອງທ່າເຟີຣ໌ອາເມລິກາ, ສົງຄາມມະຫາສະໝຸດປາຊີຟິກເລີຍເກີດຂຶ້ນ. ທະຫານຍີ່ປຸ່ນໄດ້ຍຶດເອົາຟິລິບປິນ ໄທ ມາເລເຊຍ ສິງກະໂປ ອິນເດຍຕາເວັນອອກຂຶ້ນກັບໂຮນລັງ(ຄືອິນໂດເນເຊຍປັດຈຸບັນ) ມຽນມ້າ ແລະເກາະດອນຫລວງຫລາຍຢູ່ມະຫາສະໝຸດປາຊີຟິກ. ຢູ່ສະໜາມລົບຈີນ, ທະຫານຍີ່ປຸ່ນຜູ້ຮຸກຮານໄດ້ປະສົບການຕໍ່ຕ້ານຢ່າງເດັດດ່ຽວໜຽວແໜ້ນຈາກປະຊາຊົນຈີນ, ເຮັດໃຫ້ອັງກິດແລະອາເມລິກາຍາດໄດ້ໂອກາດໃນສົງຄາມມະຫາສະໝຸດປາຊີຟິກ. ຢູ່ເອີລົບ, ໃນລະດູໜາວປີ 1941, ທະຫານເຢຍລະມັນໄດ້ເສຍໄຊຢູ່ຊານເມືອງມົສກູ; ເດືອນ 11 ປີ 1942, ທະຫານໂຊວຽດໄດ້ຕ່າວໂຈມຕີຢູ່ສະຕາລິນກຼາດ, ເດືອນກຸມພາປີ 1943, ທະຫານໂຊວຽດໄດ້ດັບສູນທະຫານເຢຍລະມັນທີ່ຖືກປິດລ້ອມ, ແລ້ວຫັນປ່ຽນສະພາບການສູ້ລົບ. ເດືອນ 11 ປິ 1942, ທະຫານອາເມລິກາແລະອັງກິດໄດ້ຍົກພົນຂຶ້ນບົກຢູ່ອາຟຼິກາເໜືອ, ເດືອນພຶດສະພາປີ 1943, ໄດ້ຂັບໄລ່ທະຫານເຢຍລະມັນແລະອີຕາລີອອກຈາກອາຟຼິກາເໜືອ, ແລະໄດ້ຍົກພົນຂຶ້ນບົກຢູ່ເກາະຊີຊີລີໃນເດືອນກໍລະກົດ. ວັນທີ 3 ກັນຍາປີ 1943, ອີຕາລີຍອມຈຳນົນ. ເດືອນມິຖຸນາປີ 1944, ທະຫານອາເມລິກາແລະອັງກິດໄດ້ຍົກພົນຂຶ້ນບຸກຢູ່ເມືອງນອກມັງດີແຫ່ງຝຣັ່ງ, ແລ້ວເປີດສະໜາມລົບທີສອງ. ໃນ 6 ເດືອນທ້າຍປີ 1944, ທະຫານໂຊວຽດໄລ່ຕີທະຫານເຢຍລະມັນ, ໄດ້ປະສານສົມທົບກັບການຕໍ່ສູ້ປົດປ່ອຍຂອງບັນດາປະເທດເອີລົບຕາເວັນອອກສຽງໃຕ້. ຕົ້ນປີ 1945, ທະຫານໂຊວຽດແລະທະຫານອັງກິດອາເມລິກາແບ່ງເປັນຫລາຍທາງບຸກເຂົ້າດິນແດນເຢຍລະມັນ. ວັນທີ 2 ພຶດສະດາ, ທະຫານໂຊວຽດບຸກເຂົ້າແບກແລງ. ວັນທີ 8 ພຶດສະພາ, ເຢຍລະມັນໄດ້ຍອມຈຳນົນຢ່າງບໍ່ມີເງື່ອນໄຂ, ທະຫານອາເມລິກາແລະອັງກິດໄດ້ເຕົ້າໂຮມກຳລັງໂຈມຕີທະຫານຍີ່ປຸ່ນຢູ່ໃນມະຫາສະໝຸດປາຊີຟິກ. ວັນທີ 6 ແລະວັນທີ 9 ສິງຫາ, ອາເມລິກາໄດ້ຖິ້ມລູກລະເບີດປະລະມານູສອງລູກໃສ່ຮີໂລຊີມາ ແລະນາກາສາກີຂອງຍີ່ປຸ່ນ. ໂຊວຽດກໍໄດ້ປະກາດສົງຄາມຕໍ່ຍີ່ປຸ່ນໃນວັນທີ 8 ສິງຫາ. ປະຊາຊົນຈີນດຳເນີນການຕ່າວໂຈມຕີຄືນຕໍ່ທະຫານຍີ່ປຸ່ນຢ່າງຮອບດ້ານ, ກອງທະຫານຄັງໂທ ເຊີ່ງເປັນກຳລັງຫຼັກແຫຼ່ງຂອງຍີ່ປຸ່ນໄດ້ຖືກດັບສູນຢ່າງວ່ອງໄວ. ວັນທີ 15 ສິງຫາ, ຍີ່ປຸ່ນປະກາດຍອມຈຳນົນ, ວັນທີ 2 ກັນຍາໄດ້ເຊັນສັນຍາຍອມຈຳນົນ. ສົງຄາມໂລກຄັ້ງທີ 2 ໄດ້ສິ້ນສຸດລົງ. ນັບລວມແລ້ວ, ມີ 61 ປະເທດແລະເຂດແຄວ້ນຖືກມ້ວນເຂົ້າສົງຄາມ, (ກວມປະຊາກອນໂລກປະມານ 80%), ຜູ້ຕາຍແລະບາດເຈັບມີປະມານ 55 ລ້ານຄົນ. ປະເທດຟັດຊິດພັງທະລາຍ, ສາທາລະນະລັດປະຊາຊົນສ້າງຕັ້ງຂຶ້ນແລະກຳລັງປະຊາຊົນບັນດາປະເທດເຕີບໃຫຍ່ຂຶ້ນ, ໄດ້ສ້າງເງື່ອນໄຂທີ່ມີຜົນດີໃຫ້ແກ່ການຕໍ່ສູ້ຍາດເອົາສັນຕິພາບ ປະຊາທິປະໄຕແລະສັງຄົມນິຍົມຫລັງສົງຄາມ.
|
|
|
