|
|
 |
| (GMT+08:00)
2006-02-08 15:50:45
|
 |
|
[ເລົ່າເລື່ອງໝາໃນປີຈໍ]
cri
Author: da
|
ວັນທີ 29 ມັງກອນປີນີ້ແມ່ນມື້ບຸນກຸດຈີນ. ຕາມປະຕິທິນດັ້ງເດີມຂອງຈີນ, ຖື 12 ປີເປັນຮອບໜຶ່ງ ແລະກົງກັບ 12 ນັກສັດ, ເລີ່ມແຕ່ວັນທີ 29 ມັງກອນປີນີ້ເປັນຕົ້ນໄປ, ຈີນກໍ່ເຂົ້າສູ່ປີຈໍແລ້ວ, ຕາມປະເພນີເດັກທີ່ເກີດໃນປີນີ້ກົງກັບປີຈໍ.ຕໍ່ໄປຈະເລົ່າເລື່ອງ 12 ນັກສັດກັບໝາ.
12 ນັກສັດໝາຍຄວາມວ່າ ໃນປະຕິທິນຈີນ, ມີສັດ 12 ປະເພດໝູນວຽນກັນກົງກັບປີໃດປີໜຶ່ງ, ສັດ 12 ປະເພດນີ້ຕ່າງແມ່ນ: ໜູ ງົວ ເສືອ ກະຕ່າຍ ມັງກອນ ງູ ມ້າ ແກະ ລິງ ໄກ່ ໝາແລະໝູ. ກ່ຽວກັບຄວາມເປັນມາທີ່ໃຊ້ 12 ນັກສັດມາບັນທຶກປີນັ້ນ ມີຄວາມເວົ້າຫຼາຍຢ່າງຫຼາຍແນວ, ບາງຄົນເຫັນວ່າ ມັນໄດ້ຜົນຈາກການເຊື່ອມໂຍງວິທີບັນທຶກປີຂອງຊົນຊາດຮັ້ນບູຮານກັບວິທີບັນທຶກປີດ້ວຍສັດຂອງຊົນເຜົ່າສ່ວນໜ້ອຍບົນແຜ່ນດິນຈີນບູຮານເຂົ້າດ້ວຍກັນ; ບາງຄົນກໍ່ເຫັນວ່າ 12 ນັກສັດແມ່ນເຜີຍແຜ່ເຂົ້າມາຈາກອິນເດຍ. ໃນນັ້ນມີຄວາມເຫັນຢ່າງໜຶ່ງເຫັນວ່າ, ການເລືອກໃຊ້ແລະຈັດລຳດັບຂອງ 12 ນັກສັດ, ແມ່ນກຳນົດຕາມລັກສະນະການເຄື່ອນໄຫວປະຈຳວັນຂອງສັດ.ເລີ່ມແຕ່ສະໄໝລາຊະວົງຮັ້ນກ່ອນ ຄ.ສ.ສະຕະວັດທີ 3 ເປັນຕົ້ນມາ, ຈີນກໍ່ເລີ່ມແບ່ງເວລາໃນມື້ໜຶ່ງອອກເປັນ 12 ຍາມແລ້ວ. ຍາມເວລາແຕ່ຕອນຄ່ຳ 11 ໂມງຮອດ 1 ໂມງກາງຄືນ, ໃນຍາມນີ້ໜູເຄື່ອນໄຫວຄຶກຄັກທີ່ສຸດ, ລຽງລຳດັບຢູ່ທີໜຶ່ງ, ຄິດຕາມແບບນີ້, ຍາມເວລາຕອນຄ່ຳ 7 ໂມງຮອດຕອນຄ່ຳ 9 ໂມງ, ແມ່ນຍາມເວລາທີ່ໝາເລີ່ມເຝົ້າຮັກສາຢ່າງຊື່ສັດ, ສະນັ້ນ ໝາລຽງລຳດັບເປັນທີ 11. ຄົນບູຮານເອົາການລຽງລຳດັບແບບນີ້ໃຊ້ເຂົ້າໃນການບັນທຶກປີ, 12 ປີເປັນຮອບໜຶ່ງ. ເນື່ອງໃນໂອກາດປີຈໍໃກ້ຈະວຽນມາເຖິງນີ້, ພວກເຮົາມາລົມກັນກ່ຽວກັບເລື່ອງໝາໃນວັດທະນະທຳຈີນ.
ໝາແມ່ນເພື່ອນຂອງມະນຸດ, ຢູ່ຈີນ ຫົວເລື່ອງກ່ຽວກັບໝາມີຫຼາຍສີຫຼາຍສັນ, ມ່ວນແທ້ໆ.
ໝາຖືກຖືເປັນສັດທີ່ຮູ້ຄວາມຂອງມະນຸດ, ໃນສະໄໝບູຮານຫຼືຍຸກປັດຈຸບັນ ຢູ່ຈີນຫຼືຕ່າງປະເທດ, ລ້ວນແຕ່ມີເລື່ອງກ່ຽວກັບໝາໄດ້ຖືກເຜີຍແຜ່ເລົ່າລືກັນ ຕົວຢ່າງຄື ໝາກອບກູ້ ປົກປ້ອງເຈົ້ານາຍ, ເຈົ້ານາຍຕາຍແລ້ວໝາກໍ່ອົດອາຫານຈົນຕາຍໄປນຳ ເຫຼົ່ານີ້ເປັນຕົ້ນ. ເຜົ່າແມນຈູພາກເໜືອຈີນໂຄລົບໝາຮັກໝາ, ກໍ່ກ່ຽວພັນເຖິງນູເອີຮາສຶ ບັນພະບູລຸດຂອງພວກເຂົາເຈົ້າ.
ນູເອີຮາສຶມີຊີວິດຢູ່ລະຫວ່າງທ້າຍສະຕະວັດທີ 16 ຮອດຕົ້ນສະຕະວັດທີ 17, ແມ່ນຜູ່ຕັ້ງຫຼັກປັກຖານລາຊະວົງຊິ່ງ ເຊິ່ງແມ່ນລາຊະວົງສັກດິນາສຸດທ້າຍຂອງຈີນ. ກ່ອນລາຊະວົງຊິ່ງແມ່ນລາຊະວົງໝິງ. ຕາມເວົ້າກັນວ່າ, ນູເອີຮາສຶເຄີຍຖືກກອງທະຫານລາຊະວົງໝິງໄຫຼ່ໂຈມຕີ, ເພິ່ນຂີ່ມ້າ ນຳໝາສີເຫຼືອງໃຫຍ່ໂຕໜຶ່ງທີ່ຢູ່ຮ່ວມກັນທຸກມື້ໂຕນໜີ, ເພິ່ນໜີໄປຮອດໜ້າຜາແຫ່ງໜຶ່ງ ບໍ່ມີທາງໜີແລ້ວ, ເລີຍຊັກມ້າໂດດລົງຜາ. ຍ້ອນມີມ້າຮອງຢູ່ຂ້າງລຸ່ມ, ນູເອີຮາສຶຈິ່ງບໍ່ໄດ້ຕາຍ, ແຕ່ໄດ້ສະຫຼົບໄປ, ເພິ່ນນອນໝູບຢູ່ໜ້າດິນບໍ່ເໜັງບໍ່ຕີງ. ທະຫານລາຊະວົງໝິງທີ່ໄຫຼ່ມາຕາມຫຼັງມອງລົງຈາກບົນຜາ ໄດ້ເຫັນກາຝູງໜຶ່ງບິນລົງອ້ອມຮ່າງກາຍນູເອີຮາສຶ, ເຫັນວ່ານູເອີຮາສຶຕາຍແລ້ວ, ແຕ່ຍັງບໍ່ແນ່ໃຈ ຈຶ່ງຈູດມັດຟືນແລ້ວໂຍນລົງໄປ, ຢາກເຜົານູເອີຮາສຶເປັນຂີ້ເຖົ່າ. ໝາສີເຫຼືອງໃຫຍ່ໄດ້ເຫັນທະຫານລາຊະວົງໝິງໄປໄກແລ້ວ, ຈຶ່ງຟ້າວໂດດລົງແມ່ນ້ຳໄປ, ແລ້ວກັບມາມອດໄຟບົນຮ່າງກາຍນູເອີຮາສຶໃຫ້ດັບໄປ, ໃນທີ່ສຸດ ນູເອີຮາສຶຖືກກອບກູ້ເອົາໄວ້, ແຕ່ໝາສີເຫຼືອງໃຫຍ່ໂຕນີ້ພັດຕາຍໄປຍ້ອນຄວາມອິດເໝື່ອຍແລະຖືກໄຟໄໝ້.
ໝາຊື່ສັດຕໍ່ມະນຸດທີ່ສຸດ, ສະນັ້ນ ຈຶ່ງມີຄວາມໝາຍວ່າ"ຊື່ສັດ ຈົງຮັກພັກດີ". ຕາມເວົ້າກັນວ່າ, ລິວປ່າງ ກາວຈູຮ້ອງເຕ້ ຜູ່ເປັນສາມັນຊົນທີ່ກໍ່ຕັ້ງລາຊະວົງຮັ້ນກ່ອນ ຄ.ສ.ສະຕະວັດທີ 3 ເຄີຍເອີ້ນເສນາບໍດີທີ່ມີຄຸນງາມຄວາມດີເປັນ "ກົ່ງໂກ໋ວ" ໝາຍເຖິງ "ໝາທີ່ມີຄຸນງາມຄວາມດີ". ຢູ່ຈີນມີສຸພາສິດວ່າ"ສວນໝາຈື່ຫຼາວ" ໝາຍເຖິງຍິນດີຊ່ອຍເຫຼືອຜູ່ອື່ນຢ່າງຈິງອົກຈິງໃຈ.
ຄົນທັງຫຼາຍເຫັນວ່າໝາແມ່ນສັດທີ່ມີນິດໄສອ່ອນໂຍນ ຈົງຮັກພັກດີ ອົງອາດກ້າຫານແລະໜ້າຮັກ, ແລະໝາເຫົ່າອອກສຽງ "ວ່າງວ່າງ", ຕາມສຳນຽງພາສາຈີນແລ້ວ ມັນເປັນສຽງຄ້າຍຄືກັນກັບຄຳວ່າ"ວ້າງ" ໝາຍເຖິງ "ລ້ຳລວຍ", ສະນັ້ນ ຕາມປະເພນີພື້ນເມືອງຈີນ ໝາຍັງໝາຍເຖິງ "ລວຍເທື່ອໜຶ່ງກໍ່ຈະລວຍຕະຫຼອດ". ໃນພື້ນເມືອງຈີນມີສຸພາສິດວ່າ"ໂກ໋ວຫຼາຍຝູ" ໝາຍຄວາມວ່າ ຖ້າໃນເຮືອນມີໝາໂຕໜຶ່ງມາເຖິງຢ່າງກະທັນຫັນ, ເຈົ້າເຮືອນກໍ່ຈະຮັບລ້ຽງມັນຢ່າງດີໃຈ, ເຫັນວ່າມັນໝາຍເຖິງຈະໄດ້ລ້ຳລວຍ. ຍັງມີໜັງສືບູຮານຢ່າງຫຼວງຫຼາຍໄດ້ບັນທຶກໄວ້ວ່າ, ໝາມີບົດບາດກູ້ໄພ, ສະນັ້ນ ໝາໄດ້ກາຍເປັນໜຶ່ງໃນສັດທີ່ຄົນບູຮານມັກໃຊ້ທີ່ສຸດໃນເວລາບວງສວງ. ໃນສະໄໝລາຊະວົງໂຈ່ວເມື່ອ 3000 ກວ່າປີກ່ອນ, ໄດ້ແຕ່ງຕັ້ງຕຳແໜ່ງຂຸນນາງລ້ຽງໝາໂດຍຈຳເພາະ. ໃນນະວະນິຍາຍພື້ນເມືອງ, ຢາງຈຽນ ເທບພະເຈົ້າບົນສະຫວັນທີ່ເກັ່ງກັ່ງຟູທີ່ສຸດນັ້ນກໍ່ມີໝາໂຕໜຶ່ງຕິດຕາມຢູ່ຄຽງຂ້າງ, ຊ່ອຍຢາງຈຽນຈັບຜີສາງນາງຮ້າຍ.
ໃນທ້າຍປີ 2005 ຕົ້ນປີ 2006, ມີຫຼາຍປະເທດແລະເຂດແຄວ້ນໄດ້ພິມຈຳໜ່າຍສະແຕມປີໃໝ່ຄື "ປີຈໍຂອງຈີນ", ສະແຕມເຫຼົ່ານີ້ມີຫຼາຍຊະນິດ, ຍັງມີຫຼາຍສີຫຼາຍສັນ. ສະແຕມປີຈໍທີ່ຈີນພິມຈຳໜ່າຍນັ້ນ ແມ່ນສີມືຕັດເຈ້ຍສິລະປະເປັນຮູບໝາສີດຳທີ່ນຸ່ງເສື້ອສີແດງໂຕໜຶ່ງ, ເຕັມໄປດ້ວຍສີສັນພິເສດແບບສິລະປະພື້ນເມືອງ, ມີບັນຍາກາດອັນເຂັ້ມຂຸ້ນ. ພ້ອມກັນນັ້ນ ເຄື່ອງສິລະປະປີຈໍທີ່ມີຫຼາຍຮູບຫຼາຍແບບກໍ່ແມ່ນຜະລິດຕະພັນທີ່ຄົນທັງຫຼາຍເຫີ່ກັນຊື້ເອົາ. ໝາຄຳນ້ອຍທີ່ເງີຍຫົວຢືດຄໍເຫົ່າ ໝາກາຕຸນທີ່ໃສ່ໝວກກັນກະທົບອ່ຽງ ຍັງມີເຄື່ອງເອ້ຫີນຫຍົກແລະຫີນໂມລາສະຫຼັກເປັນຮູບໝາທີ່ມີທ່າທາງຕ່າງກັນ, ທັງຕະຫຼົກທັງໜ້າຮັກ, ເຄື່ອງສິລິມຸງຄຸນເຫຼົ່ານີ້ຍັງມີຊື່ທີ່ດີ ເຊັ່ນ "ຟາສາຍໂກ໋ວ" ໝາຍເຖິງໝາລ້ຳລວຍ "ຄ່ານເໝິນໂກ໋ວ" ໝາຍເຖິງໝາເຝົ້າປະຕູ, ລ້ວນແຕ່ມີຄວາມໝາຍຕະຫຼົກແລະອວຍພອນ, ສ້າງບັນຍາກາດຕ້ອນຮັບປີຈໍ.
|
|
|
