|
ທະເລແລະມະຫາສະໝຸດເປັນ "ອານາຈັກແຫ່ງນຳ້". ມັນຈັ່ງແມ່ນກວ້າງ
ໃຫຍ່ໄພສານຈົນເຮັດໃຫ້ຄົນຕື່ນຕົກໃຈແທ້ໆໄດ! ເນື້ອທີ່ຂອງມັນກວ້າງຕັ້ງ 361
ລ້ານ3ແສນກີໂລແມັດມົນທົນ,ກວມເນື້ອທີ່ໜ່ວຍໂລກທັງໝົດ70,92%. ຄົນທັງ
ຫຼາຍໄດ້ອີງຕາມຈຸດພິເສດຂອງມະຫາສະໝຸດທີ່ຢາຍກັນຢູ່ໃນໂລກ, ຈິ່ງໄດ້ແບ່ງ
ເປັນ 4 ມະຫາສະໝຸດໃນທົ່ວໂລກ,ຄືມະຫາສະໝຸດປາຊີຟິກ,ມະຫາສະໝຸດອັດ
ລັງຕິກ,ມະຫາສະໝຸດອິນເດຍແລະມະຫາສະໝຸດອາກຕິກ.
ໃນຈຳນວນ 4ມະຫາສະໝຸດຂອງໂລກນັ້ນ,ມະຫາສະໝຸດປາຊີຟິກແມ່ນໃຫຍ່
ກວ່າໝູ່. ມີເນື້ອທີ່ປະມານ179ລ້ານ6ແສນ8ໝື່ນກີໂລກແມັດມົນທົນ. ເກືອບກວມ
ເອົາເຄິ່ງໜຶ່ງຂອງເນື້ອທີ່ ມະຫາສະໝຸດທັງໝົດໃນທົ່ວໂລກ, ແລະທໍ່ກັນກັບເນື້ືອທີ່
ທັງໝົດຂອງ 3 ມະຫາສະໝຸດອື່ນໆ, ບໍ່ໜຳ,ມັນຍັງກວ້າງກວ່າເນື້ອທີ່ທັງໝົດຂອງ
ແຜ່ນດິນທົ່ວໜ່ວຍໂລກເຖິງ 1/5. ມະຫາສະໝຸດປາຊີຟິກຍັງເປັນມະຫາສະໝຸດທີ່
ເລິກກວ່າໝູ່ໃນໂລກ. ເຊິ່ງມີຄວາມເລິກສະເລ່ຍປະມານ4ພັນແມັດ,ບ່ອນເລິກກວ່າ
ໝູ່ແມ່ນໂສກທະເລມາລີອານນາຢູ່ພາກກາງ ແລະ ພາກຕາເວັນຕົກຂອງມະຫາສະ
ໝຸດປາຊີຟິກເຊິ່ງເລິກເຖິງ 11034 ແມັດ, ອັນເປັນຈຸດເລິກກວ່າກໝູ່ ໃນໝູ່ທະເລ
ແລະມະຫາສະໝຸດທົ່ວໂລກ ທີ່ຄົນເຮົາໄດ້ຮູ້ແລ້ວໃນປະຈຸບັນ. ເກາະດອນກາງມະ
ຫາສະໝຸດດປາຊີຟິກກໍຫຼາກຫຼາຍພາຍມາກ,ແປວ່າ, ຈຳນວນເກາະກາງນຳ້ຂອງມັນ
ແມ່ນມຫຼາຍກວ່າໝູ່ຢູ່ໃນໂລກ.ນັບທັງເກາະໃຫຍ່ເກາະນ້ອຍເຂົ້າກັນກໍມີຕັ້ງ 1 ໝື່ນ
ເກາະ. ມະຫາສະໝຸດປາຊີຟິກຍັງເປັນມະຫາສະໝຸດທີ່ມີຫີນປະກາລັງຢາຍຢູ່ຫຼາຍ
ກວ່າກໝູ່ແລະກວ້າງກວ່າໝູ່. ໃນນັ້ນ, ຫີນປະກາລັງໃຫຍ່ຢູ່ແຄມຝັ່ງທະເລຕາເວັນ
ອອກສຽງເໜືອຂອງແຜ່ນດິນໃຫຍ່ອົສຕະລາລີມີຄວາມຍາວທັງໝົດຕັ້ງ 2000ກວ່າ
ກີໂລແມັດ,ເປັນໝູ່ຫີິນປະກາລັງທີ່ມີຂະໜາດໃຫຍ່ກວ່າກໝູ່ໃນໂລກ.ມະຫາສະໝຸດ
ປາຊີຟິກຄ້າຍຄືກັບຮູບໜ່ວຍໄຂ່,ຈຸດໃຈກາງຂອງມັນຢຸູ່ມໍ່ກັບໝູ່ເກາະລີແນນ ທີ່ຢູ່ທິດ
ໃຕ້ຂອງໝູ່ເກາະຮາວາຍ,.ມະຫາສະໝຸດປາຊີຟິກເປັນເຂດທີ່ມີແຜ່ນດິນໄຫວແລະພູ
ໄຟເກີດຂຶ້ນ ຢ່າງເນື່ອງນິດກວ່າໝູ່ໃນໂລກ. ພູໄຟທີ່ພຸ່ງຂຶ້ນເລື້ອຍໆ 60% ແລະ
ແຜ່ນດິນໄຫວທີ່ໄຫວເລື້ອຍໆ 80%ໃນທົ່ວໂລກແມ່ນເຕົ້າໂຮມກັນຢູ່ເຂດມະຫາສະ
ໝຸດປາຊີຟິກຈົນມີຊື່ມາວ່າ,"ວົງໄຟມະຫາສະໝຸດປາຊີຟິກ".
ມະຫາສະໝຸດທີ່ຕັ້ງຢູ່ລະຫວ່າງທະວີບເອີລົບ,ທະວີບອາຟິຼກກາ,ທະວີອາເມ
ລິກາໃຕ້,ທະວີອາເມລິກາເໜືອ ແລະທະວີບຂົ້ວໂລກໃຕ້ນັ້ນເອີ້ນວ່າມະຫາສະໝຸດ
ອັດລັງຕິກ. ຮູບຂອງມັນຄ້າຍຄືຕົວ"S"ຂອງຕົວໜັງສືລາຕິນ, ມີເນື້ອທີ່ທັງໝົດ 93
ລ້ານ 3 ແສນ 6 ໝື່ນກີໂລກແມັດມົນທົນເຊິ່ງເທົ່າກັບປະມານເຄິ່ງໜຶ່ງຂອງເນື້ອ
ທີ່ມະຫາສະໝຸດປາຊີຟິ,ແລະເປັນມະຫາສະໝຸດໃຫຍ່ທີ 2 ໃນໂລກ.
ຢູ່ພາກຕາເວັນຕົກຂອງມະຫາສະໝຸດອັດລັງຕິກມີເຂດທະເລແຫ່ງໜຶ່ງຊື່ວ່າ
ເປີມູດາ, ເຊີ່ງເປັນບ່ອນທີ່ມັກເກີດເຫດເທິງທະເລຢ່າງເນື່ອງນິດໃນປະຫວັດສາດ.
ມັນມີຊື່ແຝງຫຼາຍແນວ ທີ່ເຮັດໃຫ້ຄົນຟັງແລ້ວພາກັນຢ້ານຈົນຂົນຫົວລຸກ, ເຊັ່ນ,
"ເຂດສາມຫຼ່ຽມຜີຍ່າວາຍ","ເຂດສາມຫຼ່ຽມມໍລະນະ" ແລະ "ປ່າຊ້າເລິກລັບ"ເຫຼົ່ານີ້
ເປັນຕົ້ນ. ກ່ຽວກັບຄວາມເລິກລັບຂອງມັນ, ກໍເປັນຄຳປິດສະໜາທີ່ຄົນທັງຫຼາຍໄດ້
ຊອກຄົ້ນຫາຄຳຕອບມາຫຼາຍຮ້ອຍປີແລ້ວ, ແຕ່ມາຮອດດຽວນີ້ກໍຍັງບໍ່ທັນມີໃຜແກ້
ຖືກເທື່ອ.
ຊັບພະຍາກອນທາງທະເລຂອງມະຫາສະໝຸດອັດລັງຕິກແມ່ນອຸດົມສົມບູນ
ທີ່ສຸດ.ນີວແຟນລັງຢູ່ພາກຕາເວັນຕົກສຽງເໜືອແລະເຂດທະເລເໜືອຢູ່ພາກຕາເວັນ
ອອກສຽງເໜືອຂອງມະຫາສະໝຸດອັດລັງຕິກແມ່ນແຫຼ່ງຫາປາທີ່ມີທື່ສຽງໃນໂລກ.
ຢູ່ທະເລກາລີເບ, ອ່າວແມັກຊິກ,ທະເລເໜືອ,ອ່າວກີເນແລະທະເລເມດີແຕລານເນ
ລ້ວນແຕ່ມີນຳ້ມັນເຊື້ອໄຟພື້ນທະເລ ແລະ ອາຍແກັສທຳມະຊາດ ທີ່ອຸດົມສົມບູນ.
ການຂົນສົ່ງທາງທະເລຂອງມະຫາສະໝຸດອັດລັງຕິກກໍມີການພັດທະນາຫຼາຍ. ໄປ
ທາງທິດຕາເວັນອອກ ເມື່ອຜ່ານຄອງຊູເອ ກໍສາມາດໄປຄົບກັບມະຫາສະໝຸດອິນ
ເດຍ.ສ່ວນໄປທາງທິດຕາເວັນຕົກເມື່ອຜ່ານຄອງປານາມາແລ້ວກໍສາມາດໄປຄົບກັບ
ມະຫາສະໝຸດປາຊີຟິກ.ກຳ່ປັ່ນສາມາດ ແລ່ນຕາມມະຫາສະໝຸດ ອັດລັງຕິກໄດ້
ຕະຫຼອດປີ. ທ່າກຳ່ປັ່ນທົ່ວໂລກ,ມີປະມານ75% ແມ່ນຢາຍກັນຢູ່ເຂດທະເລມະຫາ
ສະໝຸດອັດລັງຕິກ.ໃນນັ້ນ, ທ່າກຳ່ປັ່ນລົດເທີດາມເປັນທ່າກຳ່ປັ່ນທະເລທີ່ໃຫຍ່ກວ່າ
ໝູ່ໃນໂລກ. ທາງເດີນເຮືອຕົ້ນຕໍຂອງມະຫາສະໝຸດອັດລັງຕິກມີດັ່ງນີ້,ຄື ທາງເດີນ
ເຮືອອັດລັງຕິກເໜືອລະຫວ່າງທະວີບເອີລົບກັບທະວີບອາເມລິກາເໜືອ ທາງເດີນ
ເຮືອຕາເວັນອອກໄກ ລະຫວ່າງທະວີບເອີລົບ, ທະວີບອາຊີແລະທະວີບໂອຊຽນນີ,
ທາງເດີນເຮືອນອັດລັງຕິກກາງລະຫວ່າງທະວີບເອີລົບກັບອ່າວແມັກຊິກແລະທະເລ
ກາລີເບ,ທາງເດີນເຮືອອັດລັງຕິກໃຕ້ລະຫວ່າງທະວີບເອີລົບກັບແຄມຝັ່ງມະຫາສະ
ໝຸດອັດລັງຕິກຂອງແຜ່ນດິນໃຫຍ່ທະວີບອາເມລິກາໃຕ້ທາງເດີນເຮືອແຕ່ເອີລົບຕາ
ເວັນຕົກໄປຮອດນະຄອນແຄັບທາວຂອງອາຟິຼກກາໃຕ້.
ມະຫາສະໝຸດອິນເດຍແມ່ນຢູ່ລະຫວ່າງທະວີບອາຊີ,ທະວີບໂອຊຽນນີ,ທະ
ວີບອາຟິຼກກາແລະທະວີບຂົ້ວໂລກໃຕ້. ສ່ວນໃຫຍ່ຂອງມັນຕັ້ງຢູ່ຊີກໂລກໃຕ້,ມະຫາ
ສະໝຸດອິນເດຍເປັນມະຫາສະໝຸດໃຫຍ່ທີ3ໃນໂລກ. ເສັ້ນສູນສູດໄດ້ເນັ່ງຜ່ານເຂດ
ເໜືອຂອງມະຫາສະໝຸດອິນເດຍ,ອັນໄດ້ເຮັດໃຫ້ພາກສ່ວນກົກຮາກຂອງມັນນອນຢູ່
ໃນແຖບອາກາດຮ້ອນຄື : ແຖບເສັ້ນສູນສູດ,ແຖບຮ້ອນແລະເຂດມໍ່ແຖບຮ້ອນ.ສະ
ນັ້ນ,ເພິ່ງຈິ່ງເອີ້ນມັນເປັນມະຫາສະໝຸດແຖບຮ້ອນ. ຊັບພະຍາກອນຕ່າງໆຂອງມະ
ຫາສະໝຸດອິນເດຍແມ່ນນຳ້ມັນເຊື້ອໄຟມີຫຼາຍກວ່າໝູ່.ອ່າວເປີເຊຍແມ່ນເຂດຜະລິດ
ນຳ້ມັນເຊື້ອໄຟພື້ນທະເລທີ່ໃຫຍ່ກວ່າໝູ່ໃນໂລກ. ໃນບັນດາສັດທະເລຈຳພວກລ້ຽງ
ລູກດ້ວຍນົມນັ້ນ, ຕິວກ້ອນເປັນສັດພິເສດຂອງມະຫາສະໝຸດອິນເດຍ, ຍ້ອນວ່າສັດ
ຊະນິດນີ້ມີຮູບຮ່າງຄ້າຍຄືຄົນ,ຈິ່ງມີຊື່ໜຶ່ງອີກເອີ້ນວ່າ, "ປາມະນຸດ"ແຄມຝັ່ງແຜ່ນດິນ
ໃຫຍ່ທິດຕາເວັນອອກ,ທິດເໜືອແລະທິດຕາເວັນຕົກມີປ່າຊາຍເລນຫຼາຍຊະນິດ,ອັນ
ໄດ້ປະກອບເປັນພາບວິວທິວທັດແຄມທະເລທີ່ໜ້າອັດສະຈັນ.
ມະຫາສະໝຸດອິນເດຍແມ່ນຊຸມທາງຄົມມະນາຄົມສຳຄັນທີ່ເກາະກ່າຍກັນ
ລະຫວ່າງທະວີບອາຊີ,ທະວີບອາຟຼຼິກກາແລະທະວີບໂອຊຽນນີ,ໄປທາງທິດຕາເວັນ
ອອກຜ່ານຮ່ອມທະເລມາລັກກາໄປຄົບກັບມະຫາສະໝຸດປາຊີຟິກ, ໄປທາງທິດຕາ
ເວັນຕົກຜ່ານຄອງຊູເອໄປຄົບກັບມະຫາສະໝຸດອັດລັງຕິກ, ໄປທາງທິດຕາເວັນຕົກ
ສຽງໃຕ້ເມື່ອແວ່ໄປສົ້ນໃຕ້ຂອງທະວີບອາຟິຼກກາກໍສາມາດໄປເຖິງມະຫາສະໝຸດອັດ
ລັງຕິກ,ທ່າກຳ່ປັ່ນຕາມແຄມຝັ່ງມະຫາສະໝຸດອິນເດຍບໍ່ມີນຳ້ກ້າມຕະຫອດປີ,ແລະ
ສາມາດເດີນເຮືອໄດ້ຕະຫຼອດປີ.ບໍລິມາດຂົນສົ່ງທາງທະເລຂອງມະຫາສະໝຸດອິນ
ເດຍໄດ້ກວມຍອດບໍລິມາດຂົນສົ່ງທາງທະເລທົ່ວໂລກແຕ່10%ຂຶ້ນໄປ.ໃນນັ້ນ,ແມ່ນ
ເອົາການຂົນສົ່ງນຳ້ມັນເຊື້ອໄຟເປັນຫຼັກ.
ມະຫາສະໝຸດທີ່ໜາວທີ່ສຸດໃນໂລກແມ່ນມະຫາສະໝຸດອາກຕິກ. ຍ້ອນວ່າ
ມະຫາສະໝຸດອາກຕິກຕັ້ງຢູ່ຂົ້ວໂລກເໜືອແລະມີນຳ້ກ້າມຕະຫຼອດປີ, ສະນັ້ນ,ເມື່ອ
ປີ 1845 ໃນສະມາຄົມພູມສາດທີ່ລອນດອນຈິ່ງໃຫ້ຊື່ຢ່າງເປັນທາງການວ່າມະຫາ
ສາໝຸດອາກຕິກ,ແປວ່າມະຫາສະໝຸດນຳ້ກ້າມເໜືອ.ໂດຍເອົາຂົ້ວໂລກເໜືອເປັນໃຈ
ກາງ,ມະຫາສະໝຸດອາກຕິກຢູ່ລະຫວ່າງທະວີບອາຊີ, ທະວີບເອີລົບແລະທະວີບອາ
ເມລິກາເໜືອທີ່ຢູ່ໃນອ້ອມກອດຂອງສາມທະວີບດ່ັງກ່າວ,ມີເນື້ອທີ່ພຽງ 13 ລ້ານ 1
ແສນກີໂລແມັດມົນທົນເທົ່ານັ້ນ,ເຊີ່ງເທົ່າກັບປະມານ 1/14 ຂອງມະຫາສະໝຸດປາ
ຊີຟິກ. ຄວາມເລິກສະເລ່ຍຂອງທົ່ວມະຫາສະໝຸດອາກຕິກ ມີພຽງປະມານ 1200
ແມັດ, ເຊິ່ງເປັນມະຫາສະໝຸດທີ່ນ້ອຍ ແລະຕື້ນກວ່າໝູ່ໃນ 4 ມະຫາສະໝຸດເທິງ
ໜ່ວຍໂລກ. ນອກຈາກນ້ອຍແລະຕື້ນແລ້ວ,ຈຸດພິເສດດ້ານອຸທະກະສາດທີ່ພົ້ນເດັ່ນ
ກວ່າໝູ່ຂອງມະຫາສະໝຸດອາກຕິກແມ່ນໄດ້ປົກຫຸ້ມດ້ວຍນຳ້ກ້າມທີ່ບໍ່ເປື່ອຍຕະຫຼອດ
ປີ.ຍ້ອນວ່າອາກາດຢູ່ມະຫາສະໝຸດອາກຕິກໜາວຈັດ,ໜ້ານ້ຳມະຫາສະໝຸດອາກຕິກ
ຈິ່ງມີນຳ້ກ້າມປົກຫຸ້ມຢ່າງກວ້າງຂວາງ,ເນື້ອທີ່ນຳ້ກ້າມປົກຫຸ້ມໄດ້ກວມເນື້ອທີ່ທັງໝົດ
ຂອງມະຫາສະໝຸດອາກຕິກເຖິງ 2/3 ,ສ່ວນໜ້ານຳ້ທະເລທີ່ຍັງເຫຼືອນັ້ນໄດ້ຢາຍກັນ
ເປັນພູນຳ້ກ້າມແລະນຳ້ກ້ອນໄຫຼແຕ່ທິດຕາເວັນອອກໄປສູ່ທິດຕາເວັນຕົກ.ມີແຕ່ເຂດ
ທະເລບາແຣນທໍ່ນັ້ນທີ່ໄດ້ຖືກຜົນກະທົບຈາກກະແສອາກາດອຸ່ນ, ນ້ຳຈິ່ງບໍ່ກ້າມຕະ
ຫຼອດປີ
ໄຫຼ່ທະວີບຂອງມະຫາສະໝຸດອາກຕິກ ໄດ້ກວມເນື້ອທີ່ທັງໝົດຂອງມະຫາ
ສະໝຸດອາກຕິກເກືອບເຄິ່ງໜຶ່ງ, ໄຫຼ່ທະວີບອັນກວ້າງຂວາງນັ້ນ ມີນຳ້ມັນເຊື້ອໄຟ
ແລະອາຍແກັສທຳມະຊາດອຸດົມສົມບູນ.ຢູ່ຕາມເຂດແຄມມະຫາສະໝຸດແລະເກາະ
ດອນແຄມມະຫາສະໝຸດອາກຕິກກໍມີບໍ່ແຮ່ຫຼາຍຊະນິດເຊັ່ນ, ຖ່ານຫິນ, ເຫຼັກ, ກົ່ວ
ແລະຄຳເປັນຕົ້ນ. ນອກນີ້,ສັດທະເລຂອງມະຫາສະໝຸດອາກຕິກກໍມີຫຼາຍສົມຄວນ,
ຢູ່ເຂດແຄມທີ່ມໍ່ກັບມະຫາສະໝຸດອັດລັງຕິກ ມີເຂດຫາປາທີ່ກວ້າງຂວາງ,ທະເລບາ
ແຣນແລະທະເລໂກຼແອນລັງກໍແມ່ນແຫຼ່ງຫາປາທີ່ມີຊື່ສຽງໃນໂລກ. ໃນມະຫາສະ
ໝຸດມີໝີຂາວ,ຊ້າງທະເລ,ເສືອທະເລແລະປາວານເປັນຕົ້ນ.
|
