|
ໃນຈົດໝາຍຜູ້ຟັງທີ່ພວກເຮົາໄດ້ຮັບໃນຫວ່າງມໍ່ໆນີ້,ຫຼາຍຄົນໄດ້ຂຽນວ່າຢາກຮູ້ປະຫວັດສາດຂອງຈີນ,ໃນລາຍການມື້ນີ້,ພວກເຮົາກໍຂໍແນະນຳສິ່ງປະດິດສ້າງ4ຢ່າງໃນສະໄໝບູຮານຂອງຈີນສູ່ທ່ານຟັງ.
ສິ່ງປະດິດສ້າງທາງວິທະຍາສາດເຕັກນິກ4ຢ່າງໃນສະໄໝບູຮານຂອງຈີນ,ມີເຂັມທິດ,ເຈ້ຍ,ໝື້ລະເບີດແລະວິທີພິມຕົວໜັງສືດ້ວຍແມ່ພິມເກັບລຽງ.ເມື່ອສິ່ງປະດິດສ້າງ4ຢ່າງດັ່ງກ່າວນີ້ໄດ້ແຜ່ຜາຍໄປຮອດແຫ່ງຕ່າງໆຂອງໂລກແລ້ວ,ໄດ້ມີຜົນສະທ້ອນອັນເລິກເຊິ່ງຍາວໄກຕໍ່ການພັດທະນາວັດທະນະທຳວິທະຍາສາດເຕັກນິກຂອງໂລກ.
ເຂັມທິດແມ່ນເຄື່ອງຊີ້ທິດຊະນິດໜຶ່ງທີ່ເຮັດຕາມຂົ້ວຂອງໜ່ວຍໂລກ,ເປັນຮູບຫຼາຍຢ່າງ.ໃນສະໄໝຍຸດທະຈັກ,ບັນພະບຸລຸດຂອງຈີນກໍ່ໄດ້ເອົາຫີນແມ່ເຫຼັກທຳມະຊາດເຮັດເຄື່ອງຊີ້ທິດທີ່ມີຮູບຄືບ່ວງແລ້ວ.ໃນສະໄໝສາມກົ໊ກ,ມາຈູ່ນໄດ້ນຳໃຊ້ແມ່ເຫຼັກແລະແຂ້ວໝາກເຟືອງເຮັດເປັນລົດຊີ້ທິດ.ໃນສະໄໝລາຊະວົງຊົ້ງເໜືອທີ່ຫ່າງຈາກປັດຈຸບັນປະມານ1500ກວ່າປີ,ເສີນຄົ້ວ ນັກວິທະຍາສາດຂອງຈີນໄດ້ບັນທຶກວິທີເຮັດເຂັມທິດໃນບົດນິພົນຂອງຕົນ.ໃນລາຊະວົງຊົ້ງ,ເຂັມທິດກໍ່ໄດ້ໃຊ້ເດີນທະເລແລ້ວ.ການປະດິດສ້າງເຂັມທິດໄດ້ເສີມຂະຫຍາຍບົດບາດອັນມະຫາສານຕໍ່ການພັດທະນາຄົມມະນາຄົມເທິງທະເລແລະການແລກປ່ຽນເສດຖະກິດວັດທະນະທຳ.
ກ່ອນປະດິດເຈ້ຍ,ຄົນບູຮານໄດ້ໃຊ້ສິ່ງຕ່າງໆບັນທຶກເລື່ອງລາວເຊັ່ນ:ຊາວເອຢິບບູຮານເຄີຍໃຊ້ໃຍຕົ້ນປາປີລັສ,ຊາວອິນເດຍບູຮານໃຊ້ໃບລານ,ຊາວບາບີລອນບູຮານໃຊ້ດິນຈີ່,ຊາວໂລມາບູຮານໃຊ້ແຜ່ນໄຂ,ສ່ວນຊາວເອີລົບພັດໃຊ້ໜັງແບ້ນ້ອຍທີ່ຊາວອາຊີກາງຜະລິດ.ຢູ່ຈີນ,ໃນສະໄໝລາຊະວົງຊ່າງໃຊ້ອອງເຕົ່າແລະກະດູກສັດ,ໃນສະໄໝລາຊະວົງຊີ່ໂຈ່ວໃຊ້ເຄື່ອງທອງສຳລິດ,ສ່ວນໃນສະໄໝຊຸ່ນຊີ່ວຍຸດທະຈັກພັດໃຊ້ກີບໄມ້ໄຜ່,ໄມ້ແປ້ນຜ້າໄໝມາຂຽນໜັງສື.ອຸປະກອນທີ່ກ່າວມາຂ້າງເທິງນີ້,ບາງຢ່າງໜັກໂພດ,ບາງຢ່າງແພງຫຼາຍ,ບາງຢ່າງມີໜ້ອຍ,ບໍ່ສາມາດຕອບສະໜອງກັບຄວາມຕ້ອງການຂອງການພັດທະນາວັດທະນະທຳສັງຄົມ.ໃນສະໄໝລາຊະວົງຕົ່ງຮັ້ນ ເມື່ອ2300ກວ່າປີກ່ອນ,ຊ້າຍລຸນໄດ້ປະດິດສ້າງວິທີເຮັດເຈ້ຍ.ເພິ່ນໄດ້ໃຊ້ພືດຕ່າງໆເປັນວັດຖຸດິບ ເຊັ່ນ,ເປືອກໄມ້,ຜ້າຂາດແລະມອງເປັນຕົ້ນ,ຜ່ານຫຼາຍຂັ້ນຫຼາຍຕອນ,ຈິ່ງເຮັດເປັນເຈ້ຍ,ຄົນທັງຫຼາຍເອີ້ນວ່າເຈ້ຍຊ້າຍລຸນ,ເຈ້ຍຊະນິດນີ້ແມ່ນເຈ້ຍປູຖົມປູຖານຂອງເຈ້ຍສະໄໝປັດຈຸບັນ.ການປະດິດແລະການນຳໃຊ້ເຈ້ຍ,ໄດ້ເສີມຂະຫຍາຍບົດບາດອັນສຳຄັນໃນການບັນທຶກ,ແລະຮັກສາວັດທະນະທຳປະຫວັດສາດແລະໃນການແລກປ່ຽນເຜີຍແຜ່ແນວຄິດວັດທະນະທຳ.
ໝື້ລະເບີດແມ່ນສິ່ງລະເບີດປະເພດທຳອິດທີ່ມະນຸດຮູ້ເຮັດ,ມີຂຶ້ນຈາກວິທີຂ້ຽວຢາທິບໃນສະໄໝບູຮານຂອງຈີນ.ນັກຂ້ຽວຢາທິບບູຮານກໍຮູ້ຈັກໃຊ້ຂີ້ເຈຍແລະມາດມາຂ້ຽວຢາທິບ, ຜ່ານພຶດຕິກຳຍາວນານ,ມາຮອດລາຊະວົງຖັງທີ່ຫ່າງຈາກປັດຈຸບັນປະມານ1800ກວ່າປີກໍໄດ້ປະດິດສ້າງໝື້ລະເບີດ,ໃນສະໄໝລາຊະວົງໄປຊົ້ງກໍ່ໄດ້ປະດິດອາວຸດທີ່ໃຊ້ໝື້ລະເບີດ.ໂດຍຜ່ານລາຊະວົງຊົ້ງ,ລາຊະວົງຢວນແລະລາຊະວົງມິງ,ວີທີເຮັດອາວຸດເພີງຕ່າງໆໄດ້ສຸກງອມ.ການປະດິດສ້າງໝື້ລະເບີດເຄີຍມີບົດບາດສຳຄັນທີ່ສຸດຕໍ່ການພັດທະນາວິທະຍາສາດເຕັກນິກຂອງໂລກ,ໝື້ດຳໃນຍຸກປັດຈຸບັນກໍ່ແມ່ນຂະຫຍາຍຕົວມາຈາກໝື້ລະເບີດບູຮານຂອງຈີນ.
ໃນສະໄໝຕົ້ນຂອງລາຊະວົງຖັງເມື່ອຄ.ສ.ສະຕະວັດທີ7,ຈີນກໍ່ໄດ້ມີປື້ມທີ່ພິມດ້ວຍແປ້ນຄວັດ.ໃນສະໄໝລາຊະວົງຊົ້ງ,ບົນພື້ນຖານວີທີພິມດ້ວຍແປ້ນຄວັດໄດ້ເຜີຍແຜ່ຢ່າງທົ່ວເຖິງແລ້ວ,ປີ້ເຊີ່ງ ສາມັນຊົນໄດ້ປະດິດສ້າງວິທີພິມດ້ວຍແມ່ພິມເກັບລຽງ.ຄື,ຄວັດຕົວໜັງສືໃສ່ດິນດາກ,ໜັງສືໂຕໜຶ່ງຄວັດເປັນແມ່ພິມໂຕໜຶ່ງ,ແລ້ວເອົາໄປເຜົາ.ເວລາຈະພິມກໍເອົາຕົວໜັງສືມາລຽນໃສ່ວາງໄວ້ໃນຂອບແຜ່ນເຫຼັກ,ເມື່ອເຜົາແລະໜີບເຕັງໃຫ້ພຽງແລ້ວກໍ່ພິມໄດ້ໂລດ.ຕົວໜັງສືເທິງແຜ່ນແມ່ພິມເອົາອອກລຽນໃໝ່ໄດ້.ວິທີພິມແບບນີ້ຄ້ອຍກັບວິທີພິມໃນປັດຈຸບັນແລ້ວ ເຊັ່ນ,ຫໍ່ຼຕົວໜັງສືລຽນແຜ່ນແມ່ພິມ,ແລະພິມ,ປະດິດອອກກ່ອນວິທີພິມດ້ວຍແມ່ພິມເກັບລຽງທີ່ຊາວເຢຍລະມັນປະດິດສ້າງໃນກາງສະຕະວັດທີ15ນັ້ນ400ປີ.ຫຼັງຈາກຕົວໜັງສືດິ້ນດາກແລ້ວ,ຊາວຈີນຍັງໄດ້ປະດິດຕົວໜັງສືໃສ່ແມ່ເຫຼັກ,ໃສ່ໄມ້,ໃສ່ຕະກົ່ວແລະໃສ່ທອງເປັນຕົ້ນ.ການປະດິດສ້າງແລະເຜີຍແຜ່ວິທີພິມດ້ວຍແມ່ພິມເກັບລຽງ,ໄດ້ຊຸກຍູ້ການເຜີຍແຜ່ແລະພັດທະນາອາລະຍະທຳມະນຸດຢ່າງແຂງແຮງ.
ການປະດິດສ້າງເຂັມທິດ,ເຈ້ຍ,ໝື້ລະເບີດແລະວິທີພິມດ້ວຍແມ່ພິມເກັບລຽງ,ບໍ່ພຽງແຕ່ແມ່ນສັນຍະລັກທີ່ສະແດງໃຫ້ເຫັນຄວາມຈະເລີນຂອງວິທະຍາສາດເຕັກນິກໃນສະໄໝບູຮານຂອງຈີນແລະຄວາມສະຫຼາດສະຫຼຽວຂອງປະຊາຊົນຈີນທໍ່ນັ້ນ,ສຳຄັນກວ່ານັ້ນແມ່ນສິ່ງປະດິດສ້າງເຫຼົ່ານີ້ໄດ້ປ່ຽນແປງຂະບວນວິວັດຂອງອາລະຍະທຳສະໄໝມໍ່ຂອງມະນຸດໃນລະດັບໃດໜຶ່ງ.ອາດເວົ້າໄດ້ວ່າ,ຖ້າບໍ່ມີສິ່ງປະດິດສ້າງ4ຢ່າງໃນສະໄໝບູຮານຂອງຈີນ,ສັງຄົມມະນຸດອາດຈະບໍ່ຄືໃນຊູ່ມື້ນີ້.ຕໍ່ເລື່ອງນີ້,ທ່ານກາກ ມາກ ເຄີຍຕີລາຄາຢ່າງສູງວ່າ,ໝື້ລະເບີດໄດ້ລະເບີດຊົນຊັ້ນອັດສະວິນຈົນມຸ່ນອຸ້ຍປຸ້ຍ,ເຂັມທິດເຮັດໃຫ້ເກີດມີຫົວເມືອງຂຶ້ນ,ວີທີພິມກາຍເປັນເຄື່ອງມືໂຄສະນານິກາຍໂປຼເຕັສຕັງສາສະໜາກິຼດສະຕຽນ.ເວົ້າລວມແລ້ວ,ສິ່ງປະດິດສ້າງເຫຼົ່ານີ້ໄດ້ກາຍເປັນພາຫະນະທີ່ເຮັດໃຫ້ວິທະຍາສາດຈະເລີນຂຶ້ນ.
ທ່ານຜູ້ຟັງທີ່ເຄົາລົບ,ໃນຊີວິດການເປັນຢູ່ຂອງທ່ານ,ຄົງຈະເຄີຍມີຄວາມຄຶດຢາກຈະປະດິດສ້າງສິ່ງໃດສິ່ງໜຶ່ງນໍ,ແຕ່ການປະດິດສ້າງວິທະຍາສາດເຕັກນີກບໍ່ແມ່ນເລື່ອງບັງເອີນດອກ,ເພາະວ່າການຄົ້ນຄວ້າວິທະຍາສາດແມ່ນຕ້ອງຄົ້ນຫາບົດຮຽນຈາກການລົ້ມແຫຼວທີ່ນັບບໍ່ຖ້ວນໄດ້ຮັບຜົນສຳເລັດໃນທີ່ສຸດ.ສະນັ້ນ,ໃນເວລາທ່ານເກີດມີຄວາມບັນດົນໃຈແນວໃດແລ້ວ,ຂໍໃຫ້ທ່ານລົງເລິກຄົ້ນຄວ້າຕໍ່ໄປ, ເຊື່ອວ່າຄວາມພະຍາຍາມຢູ່ໃສ,ຄວາມສຳເລັດຜົນຈະຕ້ອງຢູ່ຫັ້ນ,ໝົດທຸກຄົນໃຜກໍ່ມີຄວາມສາມາດປະດິດສ້າງຂອງຕົນ.ເອົາລະ,ທ່ານຜູ້ຟັງທີ່ໂຄລົບ,ລາຍການ"ເພື່ອນມິດຜູ້ຟັງ"ພາກນີ້ກໍ່ຂໍສ້ຽງສຸດລົງພຽງທໍ່ນີ້,ຍິນດີຕ້ອນຮັບທ່ານຝາກຈົດໝາຍມາຂໍຟັງເພງແລະສະເໜີຄຳຖາມທີ່ທ່ານສົນໃຈ,ຂອບໃຈທ່ານທີ່ຮັບແພງລາຍການຂອງພວກເຮົາ,ທ້າຍສຸດນີ້,ພວກເຮົາຈົ່ງມາຟັງເພັງ"ຢູ້ຈ້ຽນ",ແປວ່າ"ພົບກັນ".
|
