|
ສະບາຍດີທ່ານຜູ່ຟັງທີ່ໂຄລົບ, ຍິນດີຕ້ອນຮັບທ່ານເຂົ້າສູ່ລາຍການອາລະຍະທຳຈີນ. ສຳນັກຂົງຈື້ແມ່ນປັດຊະຍາກະແສຫຼັກໃນສະໄໝບູຮານຂອງຈີນ. ໃນປະຫວັດວິວັດທະນາການ 2000 ກວ່າປີ, ມີສອງຄົນໄດ້ປະກອບສ່ວນທີ່ມີລັກສະນະປະດິດສ້າງຕໍ່ສຳນັກຂົງຈື້, ຜູ່ໜຶ່ງແມ່ນຂົງຈື້ ບຸກຄົນລິເລີ່ມສ້າງສຳນັກດັ່ງກ່າວ, ອີກຜູ່ໜຶ່ງແມ່ນຈູ່ຊີ່ທີ່ຈະສະເໜີໃນລາຍການມື້ນີ້.
ຈູ່ຊີ່ເກີດເມື່ອປີ 1130, ເຖິງແກ່ກຳເມື່ອປີ 1200, ເພິ່ນຖືກຖືເປັນນັກແນວຄິດແລະນັກການສຶກສາທີ່ຍິ່ງໃຫຍ່ກວ່າໝູ່ຂອງຈີນຫຼັງຈາກຂົງຈື້. ຈູ່ຊີ່ເກີດໃນຄອບຄົວປັນຍາຊົນທີ່ມີມູນເຊື້ອ, ເມື່ອຍັງເປັນເດັກນ້ອຍກໍ່ໄດ້ຮັບການສຶກສາທາງສຳນັກຂົງຈື້ເປັນຢ່າງດີແລະເຂັ້ມງວດ. ເມື່ອອາຍຸ 19 ປີ, ຈູ່ຊີ່ໄດ້ເຂົ້າຮ່ວມການສອບເສັງຮັບຂ້າລາຊະການແລະໄດ້ຜົນງານດີເດັ່ນ, ຈາກນັ້ນເປັນຕົ້ນມາ ເພິ່ນກໍເຂົ້າໃນວົງການລາຊະການ. ແຕ່ຈາກນັ້ນມາເປັນເວລາ 40 ກວ່າປີ, ຈູ່ຊີ່ພຽງແຕ່ເປັນເຈົ້າໜ້າທີ່ປົກຄອງທ້ອງຖິ່ນບໍ່ເທົ່າໃດເທື່ອຢ່າງຂາດຕິດຂາດຕໍ່ເທົ່ານັ້ນ, ນີ້ເຮັດໃຫ້ເພິ່ນມີເວລາພຽງພໍໃນງານຂຽນແລະງານສິດສອນ.
ຜົນສຳເລັດທີ່ໃຫຍ່ກວ່າໝູ່ຂອງຈູ່ຊີ່ ກ່ອນອື່ນແມ່ນເພິ່ນເປັນຜູ່ລວບລວມຂອງສຳນັກຫຼີ. ອັນທີ່ວ່າ "ສຳນັກຫຼີ" ໝາຍເຖິງຮູບຖານຫຼັກຂອງປັດຊະຍາຈີນຫຼັງສະຕະວັດທີ 12, ແມ່ນການພັດທະນາ ຂອງສຳນັກຂົງຈື້. ພາຍຫຼັງຂົງຈື້ລິເລີ່ມສ້າງສຳນັກຂົງຈື້ກ່ອນ ຄ.ສ.ສະຕະວັດທີ 5 ແລ້ວ, ເມື່ອໄດ້ພັດທະນາມາເປັນເວລາ 1000 ກວ່າປີ ກໍປະກົດມີວີແວວຊຸດໂຊມລົງ. ໂດຍສະເພາະແມ່ນພາຍຫຼັງສາສະໜາພຸດເຜີຍແຜ່ເຂົ້າຈີນແລ້ວ, ຜູ່ປົກຄອງໃນສະໄໝຕ່າງກັນບາງທີເຄົາລົບນັບຖືສາສະໜາພຸດລະງັບສຳນັກຂົງຈື້ ບາງທີເຄົາລົບນັບຖືລັດທິເຕົ໋າລະງັບສຳນັກຂົງຈື້ດ້ວຍຄວາມຮັກມັກຂອງຕົນ, ປະຊາຊົນຜູ່ທຳມະດາສາມັນຍິ່ງເຊື່ອຖືສຳນັກຂົງຈື້ກັບລັດທິເຕົ໋າແລະສາສະໜາພຸດປົນເປກັນ, ມີນັກປາດພຽງແຕ່ບໍ່ເທົ່າໃດຄົນໄດ້ສືບທອດຫົວກະທິຂອງສຳນັກຂົງຈື້ທີ່ມີມູນເຊື້ອ. ໃຕ້ສະພາບການດັ່ງກ່າວ, ສອງອ້າຍນ້ອງເສິງຮ້າວແລະເສິງອີ ນັກປາດສຳນັກຂົງຈື້ທີ່ຊື່ດັງໃນຕົ້ນສະຕະວັດທີ 11 ໄດ້ລິເລີ່ມສ້າງ "ສຳນັກຫຼີ", ດັດແປງສຳນັກຂົງຈື້ທີ່ມີມູນເຊື້ອໃຫ້ແທດເໝາະກັບສະພາບການໃນຄາວນັ້ນ.
ຈູ່ຊີ່ສືບທອດທິດສະດີສຳນັກຫຼີຂອງຄົນຮຸ້ນກ່ອນ, ໄດ້ເຊື່ອມໂຍງສຳນັກຂົງຈື້ ສາສະໜາພຸດແລະລັດທິເຕົ໋າເຂົ້າກັນ, ໄດ້ສ້າງເປັນລະບົບແນວຄິດທີ່ເຊື່ອມໂຍງທຳມະຊາດ ສັງຄົມແລະຈັນຍາທຳເຂົ້າເປັນອັນໜຶ່ງອັນດຽວກັນ, ຄົນຮຸ້ນຫຼັງເອີ້ນເປັນ "ສຳນັກຈູ່ຈື". ສຳນັກຈູ່ຈືເຫັນວ່າ, ທຸກສິ່ງທຸກຢ່າງໃນຈັກກະວານລ້ວນແຕ່ປະກອບດ້ວຍ "ຫຼີ" ແລະ "ສິ", "ສິ" ແມ່ນວັດຖຸສ່ວນປະກອບຂອງສັບພະສິ່ງ, "ຫຼີ" ແມ່ນທາດແທ້ແລະກົດເກນຂອງສັບພະສິ່ງ; ໃນໂລກຕົວຈິງ, "ຫຼີ" ແລະ "ສິ" ແຍກອອກຈາກກັນບໍ່ໄດ້, ແຕ່ເວົ້າຈາກດ້ານທາດແທ້ແລ້ວ, "ຫຼີ" ຄົງຕົວຢູ່ກ່ອນ "ສິ", ນີ້ແມ່ນທັດສະນະຂອງລັດທິຈິດນິຍົມພາວະວິໄສ. ໃນດ້ານອື່ນໆ, ສຳນັກຈູ່ຈືໄດ້ສະເໜີນິຍາມປັດຊະຍາທີ່ມີການພິສູດຢ່າງລະອຽດຮອບຄອບຊຸດໜຶ່ງ.
ຜົນສຳເລັດຍິ່ງໃຫຍ່ອີກອັນໜຶ່ງຂອງຈູ່ຊີ່ແມ່ນໄດ້ປັບປຸງຄຳພີດັ້ງເດີມຂອງສຳນັກຂົງຈື້ ຄື "ອີ້" "ຊູ່" "ຊື່" ແລະ "ຫຼີ" ຢ່າງເປັນລະບົບ, ແລະໄດ້ໝາຍເຫດໃໝ່ຕາມທິດສະດີປັດຊະຍາຂອງຕົນ, ນີ້ກໍ່ແມ່ນໜັງສື "ຊື້ຊູ່ຈີຈູ້" ແປວ່າ "ລວບລວມໝາຍເຫດຄຳພີ 4 ເຫຼັ້ມ" ທີ່ຈູ່ຊີ່ໄດ້ທຸ່ມເທສະຕິປັນຍາແລະເຫື່ອແຮງຕະຫຼອດຊີວິດຈຶ່ງຂຽນສຳເລັດ. ໜັງສືດັ່ງກ່າວໄດ້ກາຍເປັນແບບຮຽນທີ່ຕ້ອງອ່ານຂອງນັກຮຽນຈີນຮຸ້ນຫຼັງໃນຫຼາຍຮ້ອຍປີ.
ຈູ່ຊີ່ແມ່ນນັກປາດແລະນັກການສຶກສາຜູ່ໜຶ່ງທີ່ຂະຫຍັນໝັ່ນພຽນ. ໃນຕະຫຼອດຊີວິດ ເພິ່ນຖືການສອນແລະງານຂຽນເປັນຫຼັກ, ສອນຢູ່ວິທະຍາຄານຫຼາຍແຫ່ງຕະຫຼອດປີ, ນັກຮຽນທີ່ໄປຟັງການສິດສອນມີຫຼາຍຮ້ອຍຄົນ. ທັດສະນະຄະຕິການສຶກສາທີ່ເພິ່ນສະເໜີອອກມານັ້ນ ກາຍເປັນມາດຖານການສິດສອນຂອງວິທະຍາຄານທົ່ວປະເທດ, ມີຜົນສະທ້ອນອັນເລິກເຊິ່ງຍາວໄກໃນປະຫວັດແນວຄິດການສຶກສາຂອງຈີນ. ໃນຕະຫຼອດຊີວິດ ຈູ່ຊີ່ໄດ້ຮຽບຮຽງແລະຂຽນໜັງສືໄວ້ເປັນຈຳນວນຫຼວງຫຼາຍ, ນອກຈາກປັດຊະຍາແລ້ວ ຍັງມີວັນນະຄະດີແລະວິທະຍາສາດທຳມະຊາດເປັນຕົ້ນ, ເພິ່ນໄດ້ປະກອບສ່ວນອັນພົ້ນເດັ່ນເຂົ້າໃນເກືອບທຸກປະເພດຂະແໜງວິຊາໃນຄາວນັ້ນ, ພຽງແຕ່ກາບກອນທີ່ຕົກທອດມາເຖິງປັດຈຸບັນກໍມີເຖິງ 1200 ກວ່າບົດ. ເວົ້າສຳລັບຜົນສຳເລັດທາງວິຊາການແລ້ວ, ໃນປະຫວັດສະໄໝບູຮານຂອງຈີນ ບໍ່ມີຜູ່ໃດສາມາດທຽບຄຽງເພິ່ນໄດ້.
ຈູ່ຊີ່ມີຜົນສະທ້ອນຢ່າງເລິກເຊິ່ງຍາວໄກຕໍ່ປະຫວັດສາດຈີນແລະວັດທະນະທຳອາຊີຕາເວັນອອກ. ເພິ່ນແລະທິດສະດີຂອງເພິ່ນໄດ້ຮັບຄວາມຍ້ອງຍໍແລະຄວາມສົນໃຈຈາກຜູ່ປົກຄອງສູງສຸດ. ໃນເວລາ 700 ກວ່າປີກ່ອນສະຕະວັດທີ 20, ທິດສະດີຂອງຈູ່ຊີ່ຖືກຖືເປັນຮູບຖານຈິດສຳນຶກຝ່າຍທາງການ. ໃນສະຕະວັດທີ 13, ສຳນັກຈູ່ຈືໄດ້ເຜີຍແຜ່ເຂົ້າໃນເກົາຫຼີແລະຍີ່ປຸ່ນ, ກາຍເປັນແນວຄິດປົກຄອງຂອງສອງປະເທດນີ້ໃນຊົ່ວໄລຍະໜຶ່ງ. ແຕ່ສະຕະວັດທີ 18 ເປັນຕົ້ນມາ, ນັກປາດເອີລົບແລະອາເມລິກາກໍຄົ້ນຄວ້າແນວຄິດຈູ່ຊີ່. ຊູ່ມື້ນີ້ "ຈູ່ຈືສຶກສາ" ແມ່ນຂະແໜງວິຊາການໜຶ່ງຂອງສາກົນ. ນັກປາດຈີນແລະຕ່າງປະເທດເຫັນໂດຍທົ່ວໄປວ່າ, ມັນແມ່ນ "ບໍ່ແຮ່" ອຸດົມສົມບູນບໍ່ໜຶ່ງແຫ່ງແນວຄິດວິຊາການສະໄໝບູຮານຂອງຈີນ, ຈາກນັ້ນສາມາດຂຸດຄົ້ນເອົາທາດບຳລຸງທີ່ມີຄວາມໝາຍຕໍ່ການພັດທະນາຂອງໂລກປັດຈຸບັນ.
|
