ລາຍການພິເສດ:ສິບສອງພັ່ນນາ——ວັດທະນະທຳຄ້ຳຊູຊີວິດ
(GMT+08:00) 2009-09-16 16:09:09 cri
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------
(ສຽງຂຸ່ຍລື້: 5-10ວິນາທີ)
ໂຄສົກ:ເມື່ອໄດ້ຍິນສຽງຂຸ່ຍນ້ຳເຕົ້າທີ່ອອນຊອນຈັບໃຈສຽງນີ້,ຄົງຈະມີໜ້ອຍຄົນທີ່ສຸດທີ່ບໍ່ຮູ້ວ່າເປັນເຄື່ອງດົນຕີພື້ນເມືອງຂອງຄົນຊົນເຜົ່າໃດຂອງປະເທດຈີນ;ເພາະມັນມີເອກະລັກແລະເປັນຕົວແທນໃຫ້ແກ່ເຜົ່າລື້ທີ່ດຳລົງຊີວິດຢູ່ແຂວງຢຸນນານຂອງຈີນມາແຕ່ດຶກດຳບັນ.ເຜົ່າລື້ແມ່ນ 1 ໃນ 25 ຊົນເຜົ່າສ່ວນໜ້ອຍຂອງແຂວງຢຸນນານ,ເຕົ້າໂຮມກັນຫຼາຍຢູ່ກິ່ງແຂວງປົກຄອງຕົນເອງເຜົ່າລື້ເຜົ່າຈິ່ງໂຜເຕີຫົງແລະກິ່ງແຂວງປົກຄອງຕົນເອງເຜົ່າລື້ 12 ພັ່ນນາ.ໂດຍສະເພາະແມ່ນ 12 ພັ່ນນາຫຼືໃນສະໄໝບູຮານເອີ້ນວ່າເມືອງພາລານະສີ,ສາມາດເວົ້າໄດ້ເລີຍວ່າແມ່ນຖິ່ນຂອງເຜົ່າລື້ຢ່າງແທ້ຈິງ.
(ສຽງເຊີນຊວນຂອງພໍ່ອຸ່ນຮອດເປັນພາສາລື້)
ໂຄສົກຊາຍ:ໃນຂະນະທີ່ພວມປັດກວາດໃບໄມ້ອອກຈາກເດີ່ນໜ້າເຮືອນຮູບຊົງລື້ທີ່ງົດງາມມີເອກະລັກພິເສດຂອງຕົນຢູ່ນັ້ນ,ພໍ່ອຸ່ນຮອດກໍ່ທັງປັດທັງກ່າວຄຳເຊີນຊວນແຂກທາງໃກ້ແລະໄກໃຫ້ມາທ່ຽວບ້ານການຫຼານທີ່ຕັ້ງຢູ່ຫ່າງຈາກນະຄອນຊຽງຮຸ່ງ,ເມືອງເອກຂອງກິ່ງແຂວງ 12 ພັ່ນນາໄປທາງທິດຕາເວັນຕົກສຽງໃຕ້ພຽງ 26 ກີໂລແມັດ.ບ້ານນີ້ມີປະຫວັດມາຫຼາຍຮ້ອຍປີແລ້ວ,ປະຈຸບັນມີປະຊາຊົນເຜົ່າລື້ດຳລົງຊີວິດຢູ່ເກືອບ 2000 ຄົນແລະທັງເປັນສວນທ່ອງທ່ຽວວັດທະນະທຳເຜົ່າລື້ທີ່ມີຊື່ສຽງຂອງນະຄອນຊຽງຮຸ່ງອີກ.
ຍິງ:ບ້ານການຫຼານຖືກແບ່ງອອກເປັນ 2 ເຂດໃຫຍ່ຢ່າງຈະແຈ້ງ,ເຂດໜຶ່ງເປັນເຂດຄຸ້ມເຮືອນຂອງປະຊາຊົນທີ່ຕັ້ງລຽງລາຍຢູ່ຕາມສອງຟາກທາງຊີມັງກວ້າງປະມານ 4-5 ແມັດ.ເຮືອນຮູບຊົງລື້ທີ່ມຸງດ້ວຍກະເບື້ອງສີດຳ,ຫຼັງຄາແອນ,ບາງຫຼັງກໍ່ມີຮູບນົກຍຸງທີ່ເປັນສັດສິລິມຸງຄຸນຂອງຊາວເຜົ່າລື້,ແຕ່ລະຫຼັງມີລະບຽງນັ່ງຫຼິ້ນ,ເປັນເຮືອນຊັ້ນດຽວແຕ່ມີເສົາມີຂັ້ນໃດ,ມີທັງໝົດ 320 ຫຼັງ.ອ້ອມຮອບເຮືອນແຕ່ລະຫຼັງຮົ່ມເຢັນໄປດ້ວຍຮົ່ມຕົ້ນພ້າວສູງ,ຕົ້ນໂພໃຫຍ່,ຕົ້ນໝາກກ້ຽງໃຫຍ່,ໝາກມີ້,ໝາກມ່ວງ,ຕົ້ນກ້ວຍແລະໝາກໄມ້ພື້ນເມືອງເຂດຮ້ອນນາໆພັນ！ມີວັດເຖິງ 4 ແຫ່ງທີ່ເປັນບ່ອນທຳພີທີທາງສາດສະໜາພຸດນິກາຍຫິນະຍານທີ່ອົບຮົມໃຫ້ຄົນລື້ມີນິໃສໃຈຄໍໂອມອ້ອມອາລີ,ສຸພາບອ່ອນຫວານ,ເຄົາລົບຊຶ່ງກັນແລະກັນ,ຮັກແຂກແພງຄົນແລະບໍ່ມັກຄວາມຮຸນແຮງ!
ຊ:ບາງເຮືອນທີ່ອ່າວໃຫຍ່ກໍ່ດັດແປງໃຫ້ເປັນຮ້ານອາຫານພື້ນເມືອງແລະເຮືອນພັກ 4-5 ຫ້ອງກໍ່ມີ! ຊາວເຜົ່າລື້ດຶງດູດນັກທ່ອງທ່ຽວແຫ່ງຕ່າງໆດ້ວຍສີສັນພິເສດຂອງເຜົ່າລື້ເອງ,ຄວາມຮັກແຂກແພງຄົນແລະວັດທະນະທຳດັ້ງເດີມຂອງຊາວເຜົ່າລື້ເຮັດໃຫ້ນັກທ່ອງທ່ຽວມັກມາພັກຜ່ອນຢູ່ນີ້ເປັນເວລາຫຼາຍເດືອນກໍ່ບໍ່ຢາກເມືອ.
ຊ:ທ້າວNaoto Macda(ນາໂອໂຕະ ມາອີດ),ຊາຍໜຸ່ມຍີ່ປຸ່ນຮູບຮ່າງສູງມາຈາກນະຄອນນາໂກຢາທີ່ເວົ້າພາສາຈີນໄດ້ຢ່າງຫຼ່ຽນໄຫຼ ບອກວ່າ,ລາວມາພັກຢູ່ບ້ານລື້ການຫຼານມາໄດ້ເດືອນປາຍແລ້ວ,ລາວເວົ້າວ່າ:
(ສຽງຍີ່ປຸ່ນ:"ຂ້ອຍມັກຮີດຄອງປະເພນີຂອງປະຊາຊົນເຜົ່າລື້ຂອງຈີນຫຼາຍ,ມັນໜ້າສົນໃຈແລະເປັນຕາຄົ້ນຄວ້າຮ່ຳຮຽນຫຼາຍ.")
(ສຽງປະກອບ:ຕາກອັກ ໂຊຍ ໂຊຍ ໂຊຍ ໂຊຍ ໂຊຍ ໂຊຍ!)
ຊ:ສຽງນີ້,ເວລາກິນເຂົ້າຮ່ວມກັນຢູ່ຮ້ານອາຫານຂອງເຜົ່າລື້ນ້ອຍ-ໃຫຍ່ຫຼືແມ່ນແຕ່ໄປກິນເຂົ້າຢາມຄອບຄົວປະຊາຊົນກໍ່ຈະໄດ້ຍິນເປັນປົກກະຕິ! ມັນຄືການເຊີນຊວນຍົກຈອກເຫຼົ້າຂາວໃສທີ່ປຽບເໝືອນນ້ຳໃຈຂອງຄົນເຜົ່າລື້,ກິນຮ່ວມກັບອາຫານພື້ນເມືອງທີ່ເນັ້ນຊີ້ນງົວ ຄວາຍ,ປາ,ໄກ່ລາດ,ຜັກພື້ນເມືອງ,ເຊັ່ນຜັກຄາ,ໝາກອຶ,ໝາກບວບ,ໝາກລິມໄມ້,ຜັກສົ້ມ,ໝົກໄກ່ລາດຫຼືປານ້ອຍໃສ່ໃບຕອງ,ໜໍ່ໄມ້ສົດໆແລະອື່ນໆທີ່ລົດຊາດສ່ວນຫຼາຍເຜັດສະໃຈ!
ຍ:ອີກສ່ວນໜຶ່ງຂອງບ້ານຖືກເນລະມິດໃຫ້ເປັນເຂດຈັດກິດຈະກຳທ່ອງທ່ຽວວັດທະນະທຳເຜົ່າລື້ທີ່ຫຼາກຫຼາຍ,ນັກທ່ອງທ່ຽວທັງຄົນຈີນເອງທັງຄົນຕ່າງປະເທດຍ່າງເລາະຫຼິ້ນໃນເຂດນີ້ດ້ວຍຄວາມສະບາຍຕາສະບາຍໃຈ,ບາງກຸ່ມກໍ່ຂີ່ລົດນ້ອຍນຳທ່ຽວທີ່ບັນຈຸໄດ້ປະມານ 10 ຄົນ.ພາບຍິງເຜົ່າລື້ທີ່ນຸ່ງຊຸດເສື້ອສິ້ນພື້ນເມືອງສີສັນສົດໃສ;ຜູ້ຊາຍນຸ່ງເສື້ອຜ້າໄໝ,ຜ້າສີງາມເຫຼື້ອມມັດຫົວ,ຢືນຍິ້ມຕ້ອນຮັບແຂກທີ່ເຂົ້າຮ່ວມຫຼິ້ນກິດຈະກຳຕ່າງໆທາງປະເພນີ,ໂດຍສະເພາະແມ່ນການຊົມແລະຫຼິ້ນບຸນຫົດນ້ຳຢູ່ກາງເດີ່ນກວ້າງຮ່ວມກັນທີ່ແຂກຄົນປະທັບໃຈຫຼາຍຫຼືຈະເປັນການຊົມກອນຂັບລຳພື້ນເມືອງຫຼືຟ້ອນນົກຍຸງຫຼືຊົມຊ້າງອາຊີທີ່ໜ້າຮັກ!
(ສຽງພໍ່ອຸ່ນຮອດ:"ການທ່ອງທ່ຽວບໍ່ໄດ້ເຂົ້າມາທຳລາຍຮີດຄອງປະເພນີດັ້ງເດີມແລະວິຖີດຳລົງຊີວິດທີ່ຜາສຸກຂອງພວກເຮົາເລີຍ,ກົງກັນຂ້າມມັນຍັງເຮັດໃຫ້ພວກເຮົາມີລາຍໄດ້ຈາກການທ່ອງທ່ຽວເພີ່ມຂຶ້ນອີກ.")
ຊ:ມັນຄືຄຳກ່າວຂອງພໍ່ອຸ່ນຮອດທີ່ເຄີຍເປັນນາຍບ້ານການຫຼານແຫ່ງນີ້ເຖິງ 6 ປີຕໍ່ນັກຂ່າວ CRI ພວກເຮົາ,ເພິ່ນເອງນອກຈາກມີນາ,ມີສວນຢາງພາລາທີ່ກວ້າງໃຫຍ່ແລ້ວ,ເຮືອນຂອງເພິ່ນຍັງດັດແປງປະດັບປະດາຢ່າງງົດງາມໃຫ້ເປັນຮ້ານອາຫານຢູ່ເທິງເຮືອນແລະກ້ອງຕະຫຼ່າງ;ມີຫ້ອງນອນສຳລັບນັກທ່ອງທ່ຽວອີກ 5 ຫ້ອງ;ອີກບໍ່ດົນກໍ່ຈະຂະຫຍາຍຕື່ມ.
ຍ:ປະຊາຊົນຊາວເຜົ່າລື້ຢູ່ 12 ພັ່ນນາສ່ວນຫຼາຍແລ້ວຍັງຮັກສາຮີດຄອງປະເພນີແລະວິຖີດຳລົງຊີວິດແບບດັ້ງເດີມໄດ້ດີຫຼາຍ;ເຂົາເຈົ້າຢູ່ແບບລຽບງ່າຍທ່າມກາງຄວາມອຸດົມສົມບູນຂອງທຳມະຊາດ! ຖ້າຂຶ້ນເຮືອນເຜົ່າລື້,ຢ່າລືມປົດເກີບໄວ້ຕີນຂັ້ນໃດກ່ອນຂຶ້ນ.
(ສຽງເສບຕ້ອນຮັບເຂົ້າບ້ານຂອງເຜົ່າລື້ບ້ານລຸງເໜືອ)
ຍ:ສຽງກອງຍາວ,ສຽງຄ້ອງ,ສຽງແຊ່ງໃນຈັງຫວະດັ້ງເດີມຂອງເຜົ່າລື້ດັງຂຶ້ນຢູ່ບ້ານລຸງເໜືອ,ທີ່ຫ່າງຈາກຕົວເມືອງຫ້າທີ່ເປັນເມືອງຕິດກັບຊາວແດນລາວພຽງ 5 ກີໂລແມັດ.ໄກ່ລາດລ້ຽງປ່ອຍແລ່ນຢອກໃຍກັນຕາມເດີ່ນບ້ານຢ່າງອິດສະຫຼະເສລີ;ສາຍນ້ຳຫຼ້າໄຫຼລອດກ້ອງຂົວເຫຼັກລິດໆ;ນອກບ້ານມີກໍ່ໃຜ່,ສວນຢາງພາລາ,ສວນອ້ອຍ,ສວນສາລີ,ໄຮ່ນາທີ່ເຂົ້າພວມຖອກຮວງອ່ອນສີຂຽວ;ຢູ່ໃນບ້ານ,ລະຫວ່າງເຮືອນເຕັມໄປດ້ວຍຕົ້ນໝາກໄມ້ແລະພືດຜັກທີ່ປອດສານພິດເຄມີ,ສາມາດເກັບໄປປຸງແຕ່ງອາຫານໄດ້ຢ່າງສະບາຍ.ຍາມປົກກະຕິຕັ້ງໜ້າທຳການຜະລິດ,ຍາມມີບຸນກໍ່ເຕົ້າໂຮມກັນທີ່ເດີ່ນກວ້າງກາງບ້ານຈັດກິດຈະກຳຂັບຮ້ອງຟ້ອນຕາມຮີດຄອງປະເພນີ;ຊຶ່ງເປັນຊີວິດທີ່ຜາສຸກອີ່ຫຼີ! ທ່ານຕ່າວເຈຍຊຽງ,ຮອງເຈົ້າເມືອງເມືອງຫຼ້າບອກວ່າ:
(ຮອງເຈົ້າເມືອງຫຼ້າ:"ເວົ້າເຖິງການສົ່ງເສີມອະນຸລັກວັດທະນະທຳຂອງຊົນເຜົ່າສ່ວນໜ້ອຍ".)
ຊ:ລັດຖະບານກໍ່ຄືອົງການປົກຄອງທ້ອງຖິ່ນຍາມໃດກໍ່ມີນະໂຍບາຍທີ່ສະເໝີຕົ້ນສະເໝີປາຍຊຸກຍູ້ສົ່ງເສີມໃຫ້ປະຊາຊົນຈີນກັບປະຊາຊົນປະເທດອື່ນທີ່ມີຊາຍແດນຕິດຕໍ່ກັນໃຫ້ຊ່ວຍຊູຍູ້ໜູນກັນຊ່ວຍເຫຼືອກັນພັດທະນາ,ຍົກລະດັບຊີວິດການເປັນຢູ່ໃຫ້ນັບມື້ນັບດີຂຶ້ນຮ່ວມກັນ, ຢູ່ຮ່ວມກັນຢ່າງຜາສຸກ, ທັງນີ້ກໍ່ຍ້ອນລັດຖະບານຈີນຮູ້ດີວ່າ ປະຊາຊົນທີ່ຢູ່ຕາມຊາຍແດນຍ່ອມມີການພົວພັນແບບຍາດພີ່ນ້ອງທີ່ຕັດແຍກອອກຈາກກັນບໍ່ໄດ້, ມີວັດທະນະທຳຮີດຄອງປະເພນີອັນດຽວກັນຫຼືອາດຈະເປັນເຜົ່າດຽວກັນ, ແຕ່ຢູ່ຄົນລະປະເທດເທົ່ານັ້ນ, ການໄປມາຫາສູ່ ການຕິດຕໍ່ພົວພັນຊື້-ຂາຍຮ່ວມກັນຈຶ່ງສະໜິດແໜ້ນຫຼາຍ.
ຍິງ: ນາງແກ້ວ, ທີ່ເປັນຄົນເຜົ່າລື້ຂອງລາວຢູ່ເມືອງສິງ ແຂວງຫຼວງນ້ຳທາຮູບຮ່າງຕ່ຳຫັນມັງພ້ອມໝູ່ອີກຜູ້ໜຶ່ງພວມເອີ້ນຈ່າວຂາຍໝາກໄມ້ຢູ່ແຄມທາງກາງບ້ານການຫຼານທີ່ເປັນບ້ານເຜົ່າລື້ຂອງຈີນ, ໃນຂະນະທີ່ຊາວບ້ານນີ້ເກືອບ 10 ຄົນພວມເລືອກຊື້ໝາກໄມ້ຂອງນາງຢູ່.
(ແກ້ວ: ການໄປມາຄ້າຂາຍສະດວກຫຼາຍ, ພາສາກໍ່ເວົ້າເຂົ້າໃຈກັນ, ຈາກເມືອງສິງມາແຖວນີ້ກໍ່ຂີ່ລົດພຽງແຕ່ 3 ຊົ່ວໂມງປາຍ, ຢູ່ນີ້ 1 ຄືນ 2 ຄືນແລ້ວກໍ່ກັບ, ທ່ຽວໄປທ່ຽວມາເລື້ອຍໆ.)
ຍິງ: ໄດ້ຍິນແນວນີ້ກໍ່ຍິ່ງຮູ້ວ່າ, ຄວາມຜູກພັນຂອງປະຊາຊົນຕາມຊາຍແດນແໜ້ນແຟ້ນຂະໜາດໃດ! ທ່ານຈ່າງເວີ້ຍພີງກໍ່ແມ່ນນັກທຸລະກິດຈີນຜູ້ໜຶ່ງທີ່ໄປລົງທຶນປູກໝາກເຜັດໃຫຍ່ພັນດີຢູ່ຫຼາຍບ້ານຂອງເມືອງນາໝໍ້, ແຂວງອຸດົມໄຊຂອງລາວ, ມີທັງໝົດ 96 ຄອບຄົວທີ່ປູກ; ລາວຂົນຝຸ່ນ ຂົນແນວພັນໄປໃຫ້, ປະຊາຊົນລາວມີແຕ່ອອກແຮງງານປູກເທົ່ານັ້ນ, ບໍ່ຕ້ອງລົງທຶນຫຍັງແລ້ວກໍ່ເກັບຊື້ເຂົ້າມາຂາຍຢູ່ຈີນແລະສ່ວນໜຶ່ງກໍ່ຂາຍຢູ່ຕະຫຼາດທ້ອງຖິ່ນຂອງລາວ, ແຕ່ລະປີແຕ່ລະຄອບຄົວລາຍຮັບກໍ່ປະມານ 6-7 ພັນຢວນຫຼືປະມານເກືອບ 10 ລ້ານກີບ; ປະຊາຊົນລາວເຜົ່າລື້ເຂດນີ້ດີໃຈຫຼາຍທີ່ລາຍຮັບຄອບຄົວນັບມື້ນັບສູງຂຶ້ນ.
(ທ່ານຈ່າງເວີ້ຍພີງ: ເວົ້າເຖິງການໄປປູກໝາກເຜັດຢູ່ລາວມີຜົນດີຕໍ່ສອງຝ່າຍແນວໃດ)
ຊາຍ: ແຂວງຢຸນນານຂອງຈີນມີຊາຍແດນຕິດກັບລາວ 3 ແຂວງຫຼືຫຼວງນ້ຳທາ, ອຸດົມໄຊແລະຜົ້ງສາລີ; ແຕ່ມີດ່ານສາກົນພຽງແຫ່ງດຽວຄືດ່ານບໍ່ຫານ-ບໍ່ເຕັນ; ນອກນັ້ນກໍ່ແມ່ນດ່ານລະດັບທ້ອງຖິ່ນເພື່ອອຳນວຍຄວາມສະດວກໃຫ້ປະຊາຊົນຕາມແນວຊາຍແດນໄປມາຫາສູ່ຕິດຕໍ່ຊື້ຂາຍແລກປ່ຽນກັນໄດ້ຢ່າງສະດວກ. ຢູ່ເຂດພັດທະນາເສດຖະກິດບໍ່ຫານໃນຊຸມປີມໍ່ໆມານີ້ພັດທະນາໄວຫຼາຍ, ຕຶກອາຄານໃໝ່ໆປົ່ງຂຶ້ນປານດອກເຫັດ; ຍ້ອນມີຖະໜົນ R3 ຄຸນໝິງ-ບາງກອກທີ່ເຊື່ອມຕໍ່ 3 ປະເທດຈີນ-ລາວ-ໄທຈຶ່ງເຮັດໃຫ້ຈຳນວນຄົນແລະສິນຄ້າເຂົ້າອອກດ່ານນັບມື້ນັບເພີ່ມຂຶ້ນ. ທ່ານອູປີ່ນ,ຫົວໜ້າດ່ານບໍ່ຫານເວົ້າເຖິງເລື່ອງນີ້ວ່າ:
(ຫົວໜ້າດ່ານບໍ່ຫານ: ເວົ້າເຖິງຜົນດີແລະຄວາມສະດວກໃນການໄປມາ, ໂດຍສະເພາະປະຊາຊົນຕາມແນວຊາຍແດນ.)
（ສຽງດົນຕີເຜົ່າລື້: ປະສານໄປກັບສຽງໂຄສົກຍິງ）
ຍິງ: ວັດທະນະທຳຮີດຄອງປະເພນີເກົ່າແກ່ຂອງຊົນເຜົ່າສ່ວນໜ້ອຍແມ່ນມໍລະດົກອັນລ້ຳຄ່າທີ່ບໍ່ແມ່ນວັດຖຸຂອງຊາດຈີນທີ່ເປັນຕົວແທນຂອງຄວາມຫຼາກຫຼາຍ, ຕົວແທນຂອງຄວາມສາມັກຄີກົມກຽວ; ຫຼາຍຊົນເຜົ່າ, ຫຼາຍພາສາ, ຫຼາຍວັດທະນທຳ, ແຕ່ຢູ່ຮ່ວມກັນຢ່າງຜາສຸກພາຍໃຕ້ຮົ່ມທຸງດາວເຫຼືອງ 5 ດວງພື້ນສີແດງທີ່ເປັນສູນລວມດວງໃຈຂອງປະຊາຊົນຈີນທຸກຊົນເຜົ່າ. ສຽງຂຸ່ຍນ້ຳເຕົ້າເຜົ່າລື້ທີ່ອອນຊອນຈັບໃຈນີ້ຈະດັງຕໍ່ໄປດ້ວຍຄວາມມີຊີວິດຊີວາຢ່າງບໍ່ສິ້ນສຸດຄຽງຄູ່ກັບສຽງດົນຕີພື້ນເມືອງເຜົ່າຕ່າງໆຂອງຈີນທີ່ຈັບມືກັນມຸ້ງໜ້າສູ່ອະນາຄົດທີ່ຜາສຸກ!
(ສຽງດົນຕີເຜົ່າລື້ດັງແຮງຂຶ້ນປະມານ 5-6 ວິນາທີ)
ໂຄສົກ:ເມື່ອໄດ້ຍິນສຽງຂຸ່ຍນ້ຳເຕົ້າທີ່ອອນຊອນຈັບໃຈສຽງນີ້,ຄົງຈະມີໜ້ອຍຄົນທີ່ສຸດທີ່ບໍ່ຮູ້ວ່າເປັນເຄື່ອງດົນຕີພື້ນເມືອງຂອງຄົນຊົນເຜົ່າໃດຂອງປະເທດຈີນ;ເພາະມັນມີເອກະລັກແລະເປັນຕົວແທນໃຫ້ແກ່ເຜົ່າລື້ທີ່ດຳລົງຊີວິດຢູ່ແຂວງຢຸນນານຂອງຈີນມາແຕ່ດຶກດຳບັນ.ເຜົ່າລື້ແມ່ນ 1 ໃນ 25 ຊົນເຜົ່າສ່ວນໜ້ອຍຂອງແຂວງຢຸນນານ,ເຕົ້າໂຮມກັນຫຼາຍຢູ່ກິ່ງແຂວງປົກຄອງຕົນເອງເຜົ່າລື້ເຜົ່າຈິ່ງໂຜເຕີຫົງແລະກິ່ງແຂວງປົກຄອງຕົນເອງເຜົ່າລື້ 12 ພັ່ນນາ.ໂດຍສະເພາະແມ່ນ 12 ພັ່ນນາຫຼືໃນສະໄໝບູຮານເອີ້ນວ່າເມືອງພາລານະສີ,ສາມາດເວົ້າໄດ້ເລີຍວ່າແມ່ນຖິ່ນຂອງເຜົ່າລື້ຢ່າງແທ້ຈິງ.
(ສຽງເຊີນຊວນຂອງພໍ່ອຸ່ນຮອດເປັນພາສາລື້)
ໂຄສົກຊາຍ:ໃນຂະນະທີ່ພວມປັດກວາດໃບໄມ້ອອກຈາກເດີ່ນໜ້າເຮືອນຮູບຊົງລື້ທີ່ງົດງາມມີເອກະລັກພິເສດຂອງຕົນຢູ່ນັ້ນ,ພໍ່ອຸ່ນຮອດກໍ່ທັງປັດທັງກ່າວຄຳເຊີນຊວນແຂກທາງໃກ້ແລະໄກໃຫ້ມາທ່ຽວບ້ານການຫຼານທີ່ຕັ້ງຢູ່ຫ່າງຈາກນະຄອນຊຽງຮຸ່ງ,ເມືອງເອກຂອງກິ່ງແຂວງ 12 ພັ່ນນາໄປທາງທິດຕາເວັນຕົກສຽງໃຕ້ພຽງ 26 ກີໂລແມັດ.ບ້ານນີ້ມີປະຫວັດມາຫຼາຍຮ້ອຍປີແລ້ວ,ປະຈຸບັນມີປະຊາຊົນເຜົ່າລື້ດຳລົງຊີວິດຢູ່ເກືອບ 2000 ຄົນແລະທັງເປັນສວນທ່ອງທ່ຽວວັດທະນະທຳເຜົ່າລື້ທີ່ມີຊື່ສຽງຂອງນະຄອນຊຽງຮຸ່ງອີກ.
ຍິງ:ບ້ານການຫຼານຖືກແບ່ງອອກເປັນ 2 ເຂດໃຫຍ່ຢ່າງຈະແຈ້ງ,ເຂດໜຶ່ງເປັນເຂດຄຸ້ມເຮືອນຂອງປະຊາຊົນທີ່ຕັ້ງລຽງລາຍຢູ່ຕາມສອງຟາກທາງຊີມັງກວ້າງປະມານ 4-5 ແມັດ.ເຮືອນຮູບຊົງລື້ທີ່ມຸງດ້ວຍກະເບື້ອງສີດຳ,ຫຼັງຄາແອນ,ບາງຫຼັງກໍ່ມີຮູບນົກຍຸງທີ່ເປັນສັດສິລິມຸງຄຸນຂອງຊາວເຜົ່າລື້,ແຕ່ລະຫຼັງມີລະບຽງນັ່ງຫຼິ້ນ,ເປັນເຮືອນຊັ້ນດຽວແຕ່ມີເສົາມີຂັ້ນໃດ,ມີທັງໝົດ 320 ຫຼັງ.ອ້ອມຮອບເຮືອນແຕ່ລະຫຼັງຮົ່ມເຢັນໄປດ້ວຍຮົ່ມຕົ້ນພ້າວສູງ,ຕົ້ນໂພໃຫຍ່,ຕົ້ນໝາກກ້ຽງໃຫຍ່,ໝາກມີ້,ໝາກມ່ວງ,ຕົ້ນກ້ວຍແລະໝາກໄມ້ພື້ນເມືອງເຂດຮ້ອນນາໆພັນ！ມີວັດເຖິງ 4 ແຫ່ງທີ່ເປັນບ່ອນທຳພີທີທາງສາດສະໜາພຸດນິກາຍຫິນະຍານທີ່ອົບຮົມໃຫ້ຄົນລື້ມີນິໃສໃຈຄໍໂອມອ້ອມອາລີ,ສຸພາບອ່ອນຫວານ,ເຄົາລົບຊຶ່ງກັນແລະກັນ,ຮັກແຂກແພງຄົນແລະບໍ່ມັກຄວາມຮຸນແຮງ!
ຊ:ບາງເຮືອນທີ່ອ່າວໃຫຍ່ກໍ່ດັດແປງໃຫ້ເປັນຮ້ານອາຫານພື້ນເມືອງແລະເຮືອນພັກ 4-5 ຫ້ອງກໍ່ມີ! ຊາວເຜົ່າລື້ດຶງດູດນັກທ່ອງທ່ຽວແຫ່ງຕ່າງໆດ້ວຍສີສັນພິເສດຂອງເຜົ່າລື້ເອງ,ຄວາມຮັກແຂກແພງຄົນແລະວັດທະນະທຳດັ້ງເດີມຂອງຊາວເຜົ່າລື້ເຮັດໃຫ້ນັກທ່ອງທ່ຽວມັກມາພັກຜ່ອນຢູ່ນີ້ເປັນເວລາຫຼາຍເດືອນກໍ່ບໍ່ຢາກເມືອ.
ຊ:ທ້າວNaoto Macda(ນາໂອໂຕະ ມາອີດ),ຊາຍໜຸ່ມຍີ່ປຸ່ນຮູບຮ່າງສູງມາຈາກນະຄອນນາໂກຢາທີ່ເວົ້າພາສາຈີນໄດ້ຢ່າງຫຼ່ຽນໄຫຼ ບອກວ່າ,ລາວມາພັກຢູ່ບ້ານລື້ການຫຼານມາໄດ້ເດືອນປາຍແລ້ວ,ລາວເວົ້າວ່າ:
(ສຽງຍີ່ປຸ່ນ:"ຂ້ອຍມັກຮີດຄອງປະເພນີຂອງປະຊາຊົນເຜົ່າລື້ຂອງຈີນຫຼາຍ,ມັນໜ້າສົນໃຈແລະເປັນຕາຄົ້ນຄວ້າຮ່ຳຮຽນຫຼາຍ.")
(ສຽງປະກອບ:ຕາກອັກ ໂຊຍ ໂຊຍ ໂຊຍ ໂຊຍ ໂຊຍ ໂຊຍ!)
ຊ:ສຽງນີ້,ເວລາກິນເຂົ້າຮ່ວມກັນຢູ່ຮ້ານອາຫານຂອງເຜົ່າລື້ນ້ອຍ-ໃຫຍ່ຫຼືແມ່ນແຕ່ໄປກິນເຂົ້າຢາມຄອບຄົວປະຊາຊົນກໍ່ຈະໄດ້ຍິນເປັນປົກກະຕິ! ມັນຄືການເຊີນຊວນຍົກຈອກເຫຼົ້າຂາວໃສທີ່ປຽບເໝືອນນ້ຳໃຈຂອງຄົນເຜົ່າລື້,ກິນຮ່ວມກັບອາຫານພື້ນເມືອງທີ່ເນັ້ນຊີ້ນງົວ ຄວາຍ,ປາ,ໄກ່ລາດ,ຜັກພື້ນເມືອງ,ເຊັ່ນຜັກຄາ,ໝາກອຶ,ໝາກບວບ,ໝາກລິມໄມ້,ຜັກສົ້ມ,ໝົກໄກ່ລາດຫຼືປານ້ອຍໃສ່ໃບຕອງ,ໜໍ່ໄມ້ສົດໆແລະອື່ນໆທີ່ລົດຊາດສ່ວນຫຼາຍເຜັດສະໃຈ!
ຍ:ອີກສ່ວນໜຶ່ງຂອງບ້ານຖືກເນລະມິດໃຫ້ເປັນເຂດຈັດກິດຈະກຳທ່ອງທ່ຽວວັດທະນະທຳເຜົ່າລື້ທີ່ຫຼາກຫຼາຍ,ນັກທ່ອງທ່ຽວທັງຄົນຈີນເອງທັງຄົນຕ່າງປະເທດຍ່າງເລາະຫຼິ້ນໃນເຂດນີ້ດ້ວຍຄວາມສະບາຍຕາສະບາຍໃຈ,ບາງກຸ່ມກໍ່ຂີ່ລົດນ້ອຍນຳທ່ຽວທີ່ບັນຈຸໄດ້ປະມານ 10 ຄົນ.ພາບຍິງເຜົ່າລື້ທີ່ນຸ່ງຊຸດເສື້ອສິ້ນພື້ນເມືອງສີສັນສົດໃສ;ຜູ້ຊາຍນຸ່ງເສື້ອຜ້າໄໝ,ຜ້າສີງາມເຫຼື້ອມມັດຫົວ,ຢືນຍິ້ມຕ້ອນຮັບແຂກທີ່ເຂົ້າຮ່ວມຫຼິ້ນກິດຈະກຳຕ່າງໆທາງປະເພນີ,ໂດຍສະເພາະແມ່ນການຊົມແລະຫຼິ້ນບຸນຫົດນ້ຳຢູ່ກາງເດີ່ນກວ້າງຮ່ວມກັນທີ່ແຂກຄົນປະທັບໃຈຫຼາຍຫຼືຈະເປັນການຊົມກອນຂັບລຳພື້ນເມືອງຫຼືຟ້ອນນົກຍຸງຫຼືຊົມຊ້າງອາຊີທີ່ໜ້າຮັກ!
(ສຽງພໍ່ອຸ່ນຮອດ:"ການທ່ອງທ່ຽວບໍ່ໄດ້ເຂົ້າມາທຳລາຍຮີດຄອງປະເພນີດັ້ງເດີມແລະວິຖີດຳລົງຊີວິດທີ່ຜາສຸກຂອງພວກເຮົາເລີຍ,ກົງກັນຂ້າມມັນຍັງເຮັດໃຫ້ພວກເຮົາມີລາຍໄດ້ຈາກການທ່ອງທ່ຽວເພີ່ມຂຶ້ນອີກ.")
ຊ:ມັນຄືຄຳກ່າວຂອງພໍ່ອຸ່ນຮອດທີ່ເຄີຍເປັນນາຍບ້ານການຫຼານແຫ່ງນີ້ເຖິງ 6 ປີຕໍ່ນັກຂ່າວ CRI ພວກເຮົາ,ເພິ່ນເອງນອກຈາກມີນາ,ມີສວນຢາງພາລາທີ່ກວ້າງໃຫຍ່ແລ້ວ,ເຮືອນຂອງເພິ່ນຍັງດັດແປງປະດັບປະດາຢ່າງງົດງາມໃຫ້ເປັນຮ້ານອາຫານຢູ່ເທິງເຮືອນແລະກ້ອງຕະຫຼ່າງ;ມີຫ້ອງນອນສຳລັບນັກທ່ອງທ່ຽວອີກ 5 ຫ້ອງ;ອີກບໍ່ດົນກໍ່ຈະຂະຫຍາຍຕື່ມ.
ຍ:ປະຊາຊົນຊາວເຜົ່າລື້ຢູ່ 12 ພັ່ນນາສ່ວນຫຼາຍແລ້ວຍັງຮັກສາຮີດຄອງປະເພນີແລະວິຖີດຳລົງຊີວິດແບບດັ້ງເດີມໄດ້ດີຫຼາຍ;ເຂົາເຈົ້າຢູ່ແບບລຽບງ່າຍທ່າມກາງຄວາມອຸດົມສົມບູນຂອງທຳມະຊາດ! ຖ້າຂຶ້ນເຮືອນເຜົ່າລື້,ຢ່າລືມປົດເກີບໄວ້ຕີນຂັ້ນໃດກ່ອນຂຶ້ນ.
(ສຽງເສບຕ້ອນຮັບເຂົ້າບ້ານຂອງເຜົ່າລື້ບ້ານລຸງເໜືອ)
ຍ:ສຽງກອງຍາວ,ສຽງຄ້ອງ,ສຽງແຊ່ງໃນຈັງຫວະດັ້ງເດີມຂອງເຜົ່າລື້ດັງຂຶ້ນຢູ່ບ້ານລຸງເໜືອ,ທີ່ຫ່າງຈາກຕົວເມືອງຫ້າທີ່ເປັນເມືອງຕິດກັບຊາວແດນລາວພຽງ 5 ກີໂລແມັດ.ໄກ່ລາດລ້ຽງປ່ອຍແລ່ນຢອກໃຍກັນຕາມເດີ່ນບ້ານຢ່າງອິດສະຫຼະເສລີ;ສາຍນ້ຳຫຼ້າໄຫຼລອດກ້ອງຂົວເຫຼັກລິດໆ;ນອກບ້ານມີກໍ່ໃຜ່,ສວນຢາງພາລາ,ສວນອ້ອຍ,ສວນສາລີ,ໄຮ່ນາທີ່ເຂົ້າພວມຖອກຮວງອ່ອນສີຂຽວ;ຢູ່ໃນບ້ານ,ລະຫວ່າງເຮືອນເຕັມໄປດ້ວຍຕົ້ນໝາກໄມ້ແລະພືດຜັກທີ່ປອດສານພິດເຄມີ,ສາມາດເກັບໄປປຸງແຕ່ງອາຫານໄດ້ຢ່າງສະບາຍ.ຍາມປົກກະຕິຕັ້ງໜ້າທຳການຜະລິດ,ຍາມມີບຸນກໍ່ເຕົ້າໂຮມກັນທີ່ເດີ່ນກວ້າງກາງບ້ານຈັດກິດຈະກຳຂັບຮ້ອງຟ້ອນຕາມຮີດຄອງປະເພນີ;ຊຶ່ງເປັນຊີວິດທີ່ຜາສຸກອີ່ຫຼີ! ທ່ານຕ່າວເຈຍຊຽງ,ຮອງເຈົ້າເມືອງເມືອງຫຼ້າບອກວ່າ:
(ຮອງເຈົ້າເມືອງຫຼ້າ:"ເວົ້າເຖິງການສົ່ງເສີມອະນຸລັກວັດທະນະທຳຂອງຊົນເຜົ່າສ່ວນໜ້ອຍ".)
ຊ:ລັດຖະບານກໍ່ຄືອົງການປົກຄອງທ້ອງຖິ່ນຍາມໃດກໍ່ມີນະໂຍບາຍທີ່ສະເໝີຕົ້ນສະເໝີປາຍຊຸກຍູ້ສົ່ງເສີມໃຫ້ປະຊາຊົນຈີນກັບປະຊາຊົນປະເທດອື່ນທີ່ມີຊາຍແດນຕິດຕໍ່ກັນໃຫ້ຊ່ວຍຊູຍູ້ໜູນກັນຊ່ວຍເຫຼືອກັນພັດທະນາ,ຍົກລະດັບຊີວິດການເປັນຢູ່ໃຫ້ນັບມື້ນັບດີຂຶ້ນຮ່ວມກັນ, ຢູ່ຮ່ວມກັນຢ່າງຜາສຸກ, ທັງນີ້ກໍ່ຍ້ອນລັດຖະບານຈີນຮູ້ດີວ່າ ປະຊາຊົນທີ່ຢູ່ຕາມຊາຍແດນຍ່ອມມີການພົວພັນແບບຍາດພີ່ນ້ອງທີ່ຕັດແຍກອອກຈາກກັນບໍ່ໄດ້, ມີວັດທະນະທຳຮີດຄອງປະເພນີອັນດຽວກັນຫຼືອາດຈະເປັນເຜົ່າດຽວກັນ, ແຕ່ຢູ່ຄົນລະປະເທດເທົ່ານັ້ນ, ການໄປມາຫາສູ່ ການຕິດຕໍ່ພົວພັນຊື້-ຂາຍຮ່ວມກັນຈຶ່ງສະໜິດແໜ້ນຫຼາຍ.
ຍິງ: ນາງແກ້ວ, ທີ່ເປັນຄົນເຜົ່າລື້ຂອງລາວຢູ່ເມືອງສິງ ແຂວງຫຼວງນ້ຳທາຮູບຮ່າງຕ່ຳຫັນມັງພ້ອມໝູ່ອີກຜູ້ໜຶ່ງພວມເອີ້ນຈ່າວຂາຍໝາກໄມ້ຢູ່ແຄມທາງກາງບ້ານການຫຼານທີ່ເປັນບ້ານເຜົ່າລື້ຂອງຈີນ, ໃນຂະນະທີ່ຊາວບ້ານນີ້ເກືອບ 10 ຄົນພວມເລືອກຊື້ໝາກໄມ້ຂອງນາງຢູ່.
(ແກ້ວ: ການໄປມາຄ້າຂາຍສະດວກຫຼາຍ, ພາສາກໍ່ເວົ້າເຂົ້າໃຈກັນ, ຈາກເມືອງສິງມາແຖວນີ້ກໍ່ຂີ່ລົດພຽງແຕ່ 3 ຊົ່ວໂມງປາຍ, ຢູ່ນີ້ 1 ຄືນ 2 ຄືນແລ້ວກໍ່ກັບ, ທ່ຽວໄປທ່ຽວມາເລື້ອຍໆ.)
ຍິງ: ໄດ້ຍິນແນວນີ້ກໍ່ຍິ່ງຮູ້ວ່າ, ຄວາມຜູກພັນຂອງປະຊາຊົນຕາມຊາຍແດນແໜ້ນແຟ້ນຂະໜາດໃດ! ທ່ານຈ່າງເວີ້ຍພີງກໍ່ແມ່ນນັກທຸລະກິດຈີນຜູ້ໜຶ່ງທີ່ໄປລົງທຶນປູກໝາກເຜັດໃຫຍ່ພັນດີຢູ່ຫຼາຍບ້ານຂອງເມືອງນາໝໍ້, ແຂວງອຸດົມໄຊຂອງລາວ, ມີທັງໝົດ 96 ຄອບຄົວທີ່ປູກ; ລາວຂົນຝຸ່ນ ຂົນແນວພັນໄປໃຫ້, ປະຊາຊົນລາວມີແຕ່ອອກແຮງງານປູກເທົ່ານັ້ນ, ບໍ່ຕ້ອງລົງທຶນຫຍັງແລ້ວກໍ່ເກັບຊື້ເຂົ້າມາຂາຍຢູ່ຈີນແລະສ່ວນໜຶ່ງກໍ່ຂາຍຢູ່ຕະຫຼາດທ້ອງຖິ່ນຂອງລາວ, ແຕ່ລະປີແຕ່ລະຄອບຄົວລາຍຮັບກໍ່ປະມານ 6-7 ພັນຢວນຫຼືປະມານເກືອບ 10 ລ້ານກີບ; ປະຊາຊົນລາວເຜົ່າລື້ເຂດນີ້ດີໃຈຫຼາຍທີ່ລາຍຮັບຄອບຄົວນັບມື້ນັບສູງຂຶ້ນ.
(ທ່ານຈ່າງເວີ້ຍພີງ: ເວົ້າເຖິງການໄປປູກໝາກເຜັດຢູ່ລາວມີຜົນດີຕໍ່ສອງຝ່າຍແນວໃດ)
ຊາຍ: ແຂວງຢຸນນານຂອງຈີນມີຊາຍແດນຕິດກັບລາວ 3 ແຂວງຫຼືຫຼວງນ້ຳທາ, ອຸດົມໄຊແລະຜົ້ງສາລີ; ແຕ່ມີດ່ານສາກົນພຽງແຫ່ງດຽວຄືດ່ານບໍ່ຫານ-ບໍ່ເຕັນ; ນອກນັ້ນກໍ່ແມ່ນດ່ານລະດັບທ້ອງຖິ່ນເພື່ອອຳນວຍຄວາມສະດວກໃຫ້ປະຊາຊົນຕາມແນວຊາຍແດນໄປມາຫາສູ່ຕິດຕໍ່ຊື້ຂາຍແລກປ່ຽນກັນໄດ້ຢ່າງສະດວກ. ຢູ່ເຂດພັດທະນາເສດຖະກິດບໍ່ຫານໃນຊຸມປີມໍ່ໆມານີ້ພັດທະນາໄວຫຼາຍ, ຕຶກອາຄານໃໝ່ໆປົ່ງຂຶ້ນປານດອກເຫັດ; ຍ້ອນມີຖະໜົນ R3 ຄຸນໝິງ-ບາງກອກທີ່ເຊື່ອມຕໍ່ 3 ປະເທດຈີນ-ລາວ-ໄທຈຶ່ງເຮັດໃຫ້ຈຳນວນຄົນແລະສິນຄ້າເຂົ້າອອກດ່ານນັບມື້ນັບເພີ່ມຂຶ້ນ. ທ່ານອູປີ່ນ,ຫົວໜ້າດ່ານບໍ່ຫານເວົ້າເຖິງເລື່ອງນີ້ວ່າ:
(ຫົວໜ້າດ່ານບໍ່ຫານ: ເວົ້າເຖິງຜົນດີແລະຄວາມສະດວກໃນການໄປມາ, ໂດຍສະເພາະປະຊາຊົນຕາມແນວຊາຍແດນ.)
（ສຽງດົນຕີເຜົ່າລື້: ປະສານໄປກັບສຽງໂຄສົກຍິງ）
ຍິງ: ວັດທະນະທຳຮີດຄອງປະເພນີເກົ່າແກ່ຂອງຊົນເຜົ່າສ່ວນໜ້ອຍແມ່ນມໍລະດົກອັນລ້ຳຄ່າທີ່ບໍ່ແມ່ນວັດຖຸຂອງຊາດຈີນທີ່ເປັນຕົວແທນຂອງຄວາມຫຼາກຫຼາຍ, ຕົວແທນຂອງຄວາມສາມັກຄີກົມກຽວ; ຫຼາຍຊົນເຜົ່າ, ຫຼາຍພາສາ, ຫຼາຍວັດທະນທຳ, ແຕ່ຢູ່ຮ່ວມກັນຢ່າງຜາສຸກພາຍໃຕ້ຮົ່ມທຸງດາວເຫຼືອງ 5 ດວງພື້ນສີແດງທີ່ເປັນສູນລວມດວງໃຈຂອງປະຊາຊົນຈີນທຸກຊົນເຜົ່າ. ສຽງຂຸ່ຍນ້ຳເຕົ້າເຜົ່າລື້ທີ່ອອນຊອນຈັບໃຈນີ້ຈະດັງຕໍ່ໄປດ້ວຍຄວາມມີຊີວິດຊີວາຢ່າງບໍ່ສິ້ນສຸດຄຽງຄູ່ກັບສຽງດົນຕີພື້ນເມືອງເຜົ່າຕ່າງໆຂອງຈີນທີ່ຈັບມືກັນມຸ້ງໜ້າສູ່ອະນາຄົດທີ່ຜາສຸກ!
(ສຽງດົນຕີເຜົ່າລື້ດັງແຮງຂຶ້ນປະມານ 5-6 ວິນາທີ)
ຂ່າວ-ບົດທີ່ກ່ຽວຂ້ອງ
ຄຳເຫັນ
