ນັບແຕ່ວັນທີ 4 ຫາວັນທີ 7 ກຸມພານີ້, ຢູ່ເຂດທີ່ມີຄວາມຂັດແຍ່ງກັນທີ່ໃກ້ກັບຜາສາດພະວິຫານ, ໄທກັບກຳປູເຈຍໄດ້ເກີດການຍິງປຶນໃສ່ກັນຢ່າງຮ້າຍແຮງ 4 ເທື່ອຢ່າງຕໍ່ເນື່ອງກັນ, ສອງຝ່າຍໄດ້ໃຊ້ອາວຸດຂະໜາດໜັກເຊັ່ນຈະຫຼວດແລະປືນໃຫຍ່ເປັນຕົ້ນ, ຕ່າງກໍ່ໄດ້ມີຄົນເສຍຊີວິດແລະບາດເຈັບ. ການປະທະກັນດ້ວຍອາວຸດລະຫວ່າງໄທກັບກຳປູເຈຍໄດ້ເຮັດໃຫ້ປະຊາຄົມໂລກເອົາໃຈໃສ່ໂດຍທົ່ວໄປ, ປະຊາຄົມອາຊຽນແລະສະພາຄວາມໝັ້ນຄົງສະຫະປະຊາຊາດເປັນຕົ້ນໄດ້ຮຽກຮ້ອງໃຫ້ສອງຝ່າຍຮັກສາຄວາມອົດກັ້ນທີ່ສຸດ, ແກ້ໄຂຄວາມຂັດແຍ່ງກັນຢູ່ຊາຍແດນດ້ວຍການເຈລະຈາໂດຍສັນຕິ.
ຜາສາດພະວິຫານຕັ້ງຢູ່ເຂດຊາຍແດນໄທກຳປູເຈຍ, ສ້າງຂຶ້ນໃນຕົ້ນສະຕະວັດທີ 11. ກຳປູເຈຍແລະໄທມີຄວາມຂັດແຍ່ງກັນຕໍ່ອະທິປະໄຕຂອງເຂດທີ່ໃກ້ກັບຜາສາດພະວິຫານ, ໃນປະຫວັດສາດ, ສອງປະເທດລ້ວນແຕ່ກ່າວວ່າມີອະທິປະໄຕຕໍ່ເຂດທີ່ຕັ້ງຂອງຜາສາດພະວິຫານ. ປີ 1962, ສານສາກົນລາໄຮໄດ້ຕັດສິນວ່າ ຜາສາດພະວິຫານຂຶ້ນກັບກຳປູເຈຍ, ແຕ່ຜົນການຕັດສິນດັ່ງກ່າວໄດ້ເຮັດໃຫ້ໄທມີຄວາມບໍ່ເຫັນດີນຳ. ເດືອນກໍລະກົດ 2008, ອົງການຢູເນັສໂກສະຫະປະຊາຊາດອະນຸມັດຢ່າງເປັນທາງການວ່າຜາສາດພະວິຫານເປັນມໍລະດົກວັດທະນະທຳຂອງໂລກ, ເຮັດໃຫ້ຄວາມຂັດແຍ່ງກັນດ້ານອະທິປະໄຕຂອງໄທກັບກຳປູເຈຍກ່ຽວກັບຜາສາດພະວິຫານນັ້ນຮ້າຍແຮງຂຶ້ນ, ສອງຝ່າຍເກີດການປະທະກັນດ້ວຍອາວຸດຫຼາຍເທື່ອຢູ່ເຂດດັ່ງກ່າວ, ແລະຕ່າງກໍ່ໄດ້ມີຄົນເສຍຊີວິດແລະບາດເຈັບ. ນັກວິເຄາະເຫັນວ່າ, ເບິ່ງໃນດ້ານໜ້າແລ້ວ, ການປະທະກັນຢູ່ຊາຍແດນໄທກັບກຳປູເຈຍພຽງແຕ່ເພື່ອຍາດແຍ່ງດິນແດນນ້ອຍຜືນໜຶ່ງທໍ່ນັ້ນ, ແຕ່ທີ່ຈິງແລ້ວມີສາເຫດປະຫວັດສາດທີ່ເລິກເຊິ່ງ. ຊາຍແດນຂອງໄທກັບກຳປູເຈຍໃນປັດຈຸບັນແມ່ນຂີດແບ່ງໂດຍພວກລ່າເມືອງຂຶ້ນອັງກິດແລະຝຣັ່ງ, ມັນແມ່ນໝາກຜົນທີ່ພວກລ່າເມືອງຂຶ້ນຍາດແຍ່ງຂອບເຂດອິດທິພົນຢູ່ອາຊີອາຄະເນໃນສະຕະວັດທີ 19, ມັນເປັນຕົ້ນເຫດທີ່ເຮັດໃຫ້ເກີດການປະທະກັນລະຫວ່າງໄທກັບກຳປູເຈຍໃນປັດຈຸບັນ.
ໃນຕອນຄ່ຳວັນທີ6ກຸມພານີ້,ທ່ານຮຸນແຊນ,ນາຍົກລັດຖະມົນຕີກຳປູເຈຍສົ່ງຈົດໝາຍໄປຍັງສະພາຄວາມໝັ້ນຄົງ,ຮຽກຮ້ອງໃຫ້ສະພາຄວາມໝັ້ນຄົງຈັດກອງປະຊຸມດ່ວນກ່ຽວກັບສະພາບການທີ່ນັບມື້ນັບເຄັ່ງຕຶງຢູ່ຊາຍແດນກຳປູເຈຍໄທ,ສະກັດກັ້ນການກະທຳແບບຮຸກຮານຂອງໄທທີ່ມີຕໍ່ກຳປູເຈຍ.ໃນວັນທີ7ກຸມພານີ້,ທ່ານອະພິສິດ ເວດຊາຊີວະ,ນາຍົກລັດຖະມົນຕີໄທກໍ່ໄດ້ຂຽນຈົດໝາຍໄປຍັງສະພາຄວາມໝັ້ນຄົງ,ເພື່ອບັນລະຍາຍຫຼັກໝັ້ນຂອງໄທໃນບັນຫາຊາຍແດນ,ແລະຕຳນິວ່າກຳປູເຈຍຢາກຫັນບັນຫານີ້ເປັນບັນຫາສາກົນ.
ໃນວັນທີ7ກຸມພານີ້,ທ່ານມະຣິໂອ ລຸຍຊາ ວິອົດຕີ,ປະທານໝູນວຽນເດືອນນີ້ຂອງສະ ພາຄວາມໝັ້ນຄົງສະຫະປະຊາຊາດກ່າວວ່າ,ສະພາຄວາມໝັ້ນຄົງສະແດງຄວາມເປັນຫ່ວງຢ່າງເລິກເຊິ່ງກ່ຽວກັບການປະທະກັນທີ່ເກີດຂຶ້ນຢູ່ຊາຍແດນກຳປູເຈຍໄທ,ແລະຮຽກຮ້ອງໃຫ້ສອງປະເທດຢຸດຕິການປະທະກັນ,ແກ້ໄຂຄວາມຂັດແຍ່ງກັນໂດຍສັນຕິ.ທ່ານວິອົດຕີກ່າວວ່າ,ສະພາຄວາມໝັ້ນຄົງໄດ້ຮັບເອົາຈົດໝາຍທີ່ກຳປູເຈຍແລະໄທສົ່ງໄປຍັງສະ ພາຄວາມໝັ້ນຄົງເພື່ອເລື່ອງນີ້.ໃນວັນທີ6ກຸມພານີ້,ທ່ານປານກີມູນ,ເລຂາທິການໃຫຍ່ສະຫະປະຊາຊາດອອກຖະແຫຼງການ,ຮຽກຮ້ອງກຳປູເຈຍແລະໄທຮັກສາຄວາມອົດກັ້ນຢ່າງ ສຸດຄວາມສາມາດ,ໃຊ້ມາດຕະການທີ່ບັງເກີດຜົນເພື່ອສິ້ນສຸດການເປັນປໍລະປັກກັນລະຫວ່າງສອງປະເທດ.
ໄທແລະກຳປູເຈຍເປັນປະເທດພາຄີຂອງອາຊຽນເຊັ່ນດຽວກັນ.ປະຈຸບັນນີ້,ທ່ານສຸລິນ ພິດສຸວັນ,ເລຂາທິການໃຫຍ່ອາຊຽນແລະອິນໂດເນເຊຍ,ປະເທດປະທານໝູນວຽນຂອງອາຊຽນໄດ້ເລີ່ມທົດລອງດຳເນີນການໄກ່ເກ່ຍ.ທ່ານມາທີ ນາທາເລກາວາ,ລັດຖະມົນຕີວ່າ ການກະຊວງການຕ່າງປະເທດອິນໂດເນເຊຍໄດ້ໄປກຳປູເຈຍໃນວັນທີ7ແລະໄປໄທໃນວັນທີ8ເພື່ອດຳເນີນການໄກ່ເກ່ຍ.ທ່ານກ່າວວ່າ,ອາຊຽນຫວັງຢາກໃຫ້ໄທແລະກຳປູເຈຍແກ້ໄຂຄວາມຂັດແຍ່ງກັນຢູ່ຊາຍແດນດ້ວຍການເຈລະຈາ.ທ່ານກ່າວວ່າ,ໄທແລະກຳປູເຈຍລ້ວນແຕ່ກ່າວວ່າ,ເຂດຊາຍແດນໄດ້ມີຄວາມໝັ້ນທ່ຽງແລ້ວ,ແຕ່ທ່ານຫວັງວ່າການຢຸດຍິງຈະມີລັກສະນະໝັ້ນທ່ຽງແລະຕໍ່ເນື່ອງ.
ຫຼັງຈາກການເຈລະຈາ, ທ່ານທານີ ທອງພັກດີໂຄສົກກະຊວງການຕ່າງປະເທດໄທກ່າວວ່າ, 2ປະເທດໄທກໍາປູເຈຍຈະເຈລະຈາກ່ຽວກັບຄວາມຂັດແຍ່ງ ດ້ານຊາຍແດນໃນທ້າຍເດືອນນີ້, ແຕ່ທ່ານບໍ່ໄດ້ແຈ້ງເວລາແລະສະຖານທີ່ລະອຽດຂອງການເຈລະຈາ. ປະຈຸບັນນີ້, ຜົນກະທົບຈາກການປະທະກັນຕໍ່ເສດຖະກິດໄທແລະຊີວິດການເປັນຢູ່ຂອງປະຊາຊົນກຳລັງປະກົດອອກ. ປະ ຊາຊົນໄທທ້ອງຖິ່ນຈຳນວນ1ໝື່ນກວ່າຄົນໄດ້ຍ້າຍໄປເຂດປອດໄພທີ່ຫ່າງໄກ 20ກິໂລແມັດ, ໂຮງຮຽນ48ແຫ່ງຈຳເປັນຕ້ອງປິດປະຕູ. ມີນັກທ່ອງທ່ຽວຫຼວງຫຼາຍທີ່ຢາກຜ່ານປະເທດໄທໄປທ່ຽວອັງກໍວັດຂອງກຳປູເຈຍນັ້ນກໍ່ຈຳເປັນຕ້ອງປ່ຽນແຜນການ. ການຄ້າຊາຍແດນທີ່ສຳຄັນທີ່ສຸດແລະການທ່ອງທ່ຽວລະຫວ່າງໄທກັບກຳປູເຈຍໄດ້ຢຸດເຊົາພາກສ່ວນໜຶ່ງ, ເຊິ່ງມີຜົນສະທ້ອນຫຼາຍທີ່ສຸດຕໍ່ການຄ້າລະ ຫວ່າງ2ປະເທດທີ່ເຊິ່ງມີມູນຄ່າການຄ້າປີແລະ80ກວ່າຕື້ບາດ.
