ຊີວິດຜາສຸກຂອງຊາວດີຊີ້ງ
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------
ທີ່ນີ້ວິທະຍຸສາກົນແຫ່ງປະເທດຈີນ,ສະບາຍດີທ່ານຜູ້ຟັງທີ່ເຄົາລົບ.ກິ່ງແຂວງປົກຄອງຕົນເອງເຜົ່າຈ້ວງດີຊີ້ງຂອງຈີນຕັ້ງຢູ່ລະຫວ່າງພູສູງແລະໜອງບຶງແຫ່ງໜຶ່ງຢູ່ແຂວງຢຸນນານ,ແມ່ນໜຶ່ງໃນບັນດາບ່ອນທ່ອງທ່ຽວທີ່ມີຊື່ດັງກວ່າໝູ່ຂອງຈີນ.ຊູ່ມື້ນີ້,ດີຊີ້ງໄດ້ກາຍເປັນເມືອງສະຫວັນໃນດວງໃຈຂອງຄົນຈີນ.ໃນລາຍການຊີວິດສັງຄົມພາກນີ້, ຈະພາທ່ານໄປທ່ຽວດີຊີ້ງ,ໄປຮູ້ຈັກຊີວິດຜາສຸກຂອງຊາວຊົນເຜົ່າສ່ວນໜ້ອຍທີ່ຕັ້ງຖິ່ນຢູ່ແຫ່ງນັ້ນ.
ດີຊີ້ງຕັ້ງຢູ່ພາກຕາເວັນຕົກສຽງເໜືອຂອງແຂວງຢຸນນານ,ແປະກັບເຂດປົກຄອງຕົນເອງຕິເບດ,ໃນພາສາຕິເບດ,ດີຊີ້ງໝາຍຄວາມວ່າ ບ່ອນທີ່ມີສິລິມົງຄຸນແລະສົມຫວັງ.ຢູ່ດີຊີ້ງ,ມີ26 ຊົນເຜົ່າຕັ້ງຖິ່ນຢູ່ນີ້ ເຊັ່ນ ເຜົ່າຕິເບດ ເຜົ່າລີ້ຊູ້ ເຜົ່ານ້າຊີ່ ເຜົ່າຮ້ານແລະເຜົ່າປາຍເປັນຕົ້ນ,ເຜົ່າຕິເບດກວມປະມານໜຶ່ງສ່ວນສາມຂອງຍອດປະຊາກອນ.
ຄົນພາຍນອກເລີ່ມຮູ້ຈັກດີຊີ້ງໃນເກືອບ10ປີມານີ້ຍ້ອນພື້ນສືບທີ່ມ່ວນໆອັນໜຶ່ງ.ໃນປີ1933, ທ່ານເຈັມສ໌ ຣິວເທິນ ນັກນະວະນິຍາຍອາເມລິກາພິມຈຳໜ່າຍນະວະນິຍາຍບົດຍາວທີ່ຊື່ວ່າ ເສັ້ນຂອບຟ້າທີ່ເສຍຫາຍ,ໃນນັ້ນ,ທ່ານໄດ້ບັນລະຍາຍບ່ອນໜຶ່ງຊື່ວ່າ"ຊາງກຣີລາ" ເຊິ່ງເປັນບ່ອນທີ່ຕັ້ງຢູ່ລະຫວ່າງພູສູງຜາຊັນທີ່ພາກຕາເວັນອອກແລະເປັນບອນທີ່ຖາວອນ ມີສັນຕິພາບແລະສະຫງົບສຸກ.ຈົນຮອດກາງຊຸມປີ1990,ຄົນທັງຫຼາຍຈຶ່ງຊອກຮູ້ບ່ອນນີ້ຢູ່ໃສ ໃນທີ່ສຸດ,ນັ້ນກໍແມ່ນດີຊີ້ງ.ດີຊີ້ງມີໝົດທຸກສິ່ງທຸກຢ່າງທີ່ບັນລະຍາຍໃນນະວະນິຍາຍຂອງທ່ານເຈັມສ໌ ຣິວເທິນ,ສິ່ງທີ່ໂຊກດີທີ່ສຸດແມ່ນ,ສັບທີ່ວ່າ"ຊາງກຣີລາ"ຄ້ອມພໍດີແມ່ນສັນພາ ສາຕິເບດຂອງຈົ່ງຕ້ຽນ ເທດສະບານກິ່ງແຂວງດີຊີ້ງ,ມັນໝາຍຄວາມວ່າ ດວງຕາເວັນແລະດວງເດືອນໃນດວງໃຈ.ປີ2001,ຈົ່ງຕ້ຽນ ເທດສະບານດີຊີ້ງດ້ປ່ຽນຊື່ເປັນເມືອງຊາງກຣີລາ ຢ່າງເປັນທາງການ,"ຊາງກຣີລາ"ທີ່ເຄີຍເປັນບ່ອນໃນຄວາມຝັນໄດ້ກາຍເປັນບ່ອນທີ່ມີແທ້, "ຊາງກຣີລາ"ໄດ້ກາຍເປັນຊື່ແທນຂອງດີຊີ້ງ.
ສິ່ງແວດລ້ອມປານເມືອງສະຫວັນຂອງດີຊີ້ງໄດ້ດຶງດູດຄົນທັງຫຼາຍໃນທົ່ວໂລກຢ່າງມີແຮງ. ມີຜູ້ທ່ອງທ່ຽວຕ່າງປະເທດຈຳນວນບໍ່ໜ້ອຍພໍມາດີຊີ້ງກໍມັກແຫ່ງນີ້ໂລດ,ຈົນເຖິງຂັ້ນທີ່ຕົກ ລົງຕັ້ງຖິ່ນຢູ່ແຫ່ງນີ້ເປັນເວລາດົນນານ.ນາງແຄເທີ ຊາເຮຍ ມາລິກ ພັນລະຍາຂອງທ່ານຮາ ຣິດ ມາລິກ ຜູ້ແທນໃຫຍ່ປະຈຳຈີນຂອງສຳນັກແຜນການພັດທະນາສະຫະປະຊາຊາດກໍແມ່ນໜຶ່ງໃນນັ້ນ.ໃນປີ2004,ນາງແຄເທີມາເມືອງຊາງກຣີລາຂອງດີຊີ້ງເປັນຄັ້ງທຳອິດກໍມັກແຫ່ງນີ້ໂລດ,ຕົກລົງຕັ້ງຖິ່ນອາໄສຢູ່ນີ້.ຫຼາຍປີມານີ້,ນາງສະເໜີວັດທະນະທຳຊົນເຜົ່າ ຂອງດີຊີ້ງຕໍ່ເພື່ອນມິດສາກົນ,ຕັ້ງມູນນິທິມໍລະດົກເຂດພູດອຍຢຸນນານ,ແລະບໍລິຈາກເງິນໃຫ້ພາລະກິດສຶກສາຂອງດີຊີ້ງ,ຍ້ອນສາເຫດເຫຼົ່ານີ້,ນາງໄດ້ຮັບການຂະໜານນາມເປັນພົນລະເມືອງກິຕິມະສັກຂອງດີຊີ້ງ.ໃນພິທີມອບນາມເປັນພົນລະເມືອງກິຕິມະສັກ,ນາງຊາ ຣາມາລິກ ລູກສາວຂອງນາງແຄເທີໄດ້ບັນລະຍາຍຄວາມຮັກຫອມຂອງແມ່ທີ່ມີຕໍ່ຊາງກຣີ ລາ.ຊາຣາເວົ້າວ່າ:
"4ປີກ່ອນແມ່ມາຊາງກຣີລາເທື່ອທຳອິດ,ແລ້ວກັບມາຫຼາຍໆເທື່ອ.ແມ່ໄດ້ສ້າງຕັ້ງມູນນິທິມໍ ລະດົກເຂດພູດອຍຢຸນນານເພື່ອຊ່ວຍເຫຼືອຊ່າງຫັດຖະກຳທ້ອງຖິ່ນພັດທະນາຫັດຖະກຳ.ແມ່ໄດ້ເຮັດຫຼາຍໂຄງການເພື່ອຊ່ວຍເຫຼືອຄົນຂອງຊາງກຣີລາ.ຍ້ອນແມ່ຂ້ອຍເຮັດວຽກຢູ່ນີ້, ຂ້ອຍກໍມາຊ່ວຍເຮັດວຽກຢູ່ມູນນິທິ,ຂ້ອຍກໍມັກຊາງກຣີລາຫຼາຍ,ບ່ອນນີ້ງາມຫຼາຍ,ປະຊາ ຊົນກໍໃຈດີ."
ຖ້າຍ່າງຕາມຖະໜົນຂອງເມືອງຊາງກຣີລາ,ທ່ານຈະພົບເຫັນໄທເມືອງຊົນເຜົ່າສ່ວນໜ້ອຍທີ່ນຸ່ງຊຸດຊົນເຜົ່ານັ້ນເລື່ອຍໆ,ບວກກັບສິ່ງກໍ່ສ້າງທີ່ມີສີສັນເຜົ່າຕິເບດທີ່ຢູ່ຂ້າງຖະໜົນ,ໄດ້ປະກອບເປັນຮູບພາບທີ່ສ່ວຍງາມແຜ່ນໜຶ່ງ.ຍ່າງອອກຈາກເມືອງຊາງກຣີລາ,ໝູ່ບ້ານຂອງ ຊາວກະສິກອນແລະຊາວລ້ຽງສັດທີ່ຢູ່ໃກ້ຄຽງໄດ້ສະແດງວິທີດຳລົງຊີວິດແບບເກົ່າແກ່ແລະສະຫງົບສຸກ.ທູງຫາງປິວສະປັບຢູ່ເທິງເຮືອນ,ສັດລ້ຽງກິນຫຍ້າຢູ່ເດີ່ນຫຍ້າຢ່າງສະບາຍໆ,ຢູ່ໄຮ່ນາລະຫວ່າງສາຍນ້ຳປູກມີເຂົ້າບະເລຕິເບດເປັນແຜ່ນໆ.
ໃນຂະນະທີ່ຮັກສາຮີດຄອງດຳລົງຊີວິດຂອງຕົນ,ຊາວຊົນເຜົ່າສ່ວນໜ້ອຍຂອງດີຊີ້ງຍັງໄດ້ສະເຫວີຍຜົນດີຈາກການພັດທະນາເສດຖະກິດ.ຫຼາຍປີມານີ້,ຍອດມູນຄ່າຜະລິດຕະພັນຂອງກິ່ງແຂວງດີຊີ້ງໄດ້ເພີ່ມຂຶ້ນເກືອບ22%ຕໍ່ປີ,ລາຍໄດ້ສຸດທິສະເລ່ຍຕໍ່ຫົວຄົນຂອງຊາວກະສິກອນແລະຊາວລ້ຽງສັດເພີ່ມຂຶ້ນ14,2%ຕໍ່ປີ.ຊີວິດການເປັນຢູ່ຊາວດີຊີ້ງຮັ່ງມີຂຶ້ນ,ການອອກໄປທ່ຽວກໍກາຍເປັນວິທີຢ່ອນອາລົມທຳມະດາທີ່ສຸດ.ນາງຢາງຊຸ່ນເຊີ່ງ ຊາວກະສິກອນເຜົ່ານ້າຊີ່ບອກນັກຂ່າວວ່າ: (ປ່ອຍອັດສຽງ)
"ໃນເຮືອນຂອງຂ້ອຍມີເຄື່ອງໄຟຟ້າໃຊ້ໃນເຮືອນຄົບຖ້ວນ,ຕົວຢ່າງຄື ໂທລະພາບໄດ້ມີດົນແລ້ວ,ຕູ້ເຢັນກໍມີ ເຕົາແກັສກໍມີ,ອາດເວົ້າໄດ້ວ່າຊີວິດມໍ່ຈະເຖິງຂັ້ນອິ່ມໜຳສຳລານລະດັບກາງແລ້ວ.ຜົວ ລູກຊາຍແລະຂ້ອຍສາມຄົນມັກອອກໄປທ່ອງທ່ຽວ,ຄືໄປເມືອງລີ້ຈ່ຽງແລະເຊ້ຍກວັ່ນ,ອາດເວົ້າໄດ້ວ່າ,ໃນຍາມຫວ່າງທີ່ບໍ່ຕ້ອງເຮັດໄຮ່ໄຖ່ນາ,ພວກເຮົາກໍອອກໄປທ່ຽວ."
ຄົນພາຍນອກຍ່າງເຂົ້າຊາງກຣີລາ,ຄົນຊາງກຣີລາຍ່າງອອກໄປໂລກພາຍນອກ.ຊາວຊົນເຜົ່າສ່ວນໜ້ອຍຂອງດີຊີ້ງນັບມື້ນັບຫຼາຍອອກໄປທ່ຽວ ໄປເຮັດການຄ້າແລະໄປຮ່ຳຮຽນຢູ່ຕົວເມືອງໃຫຍ່.ການໄປມາຫາສູ່ກັນຢ່າງບໍ່ຢຸດຢັ້ງເຮັດໃຫ້ສາຍຕາຂອງເຂົາເຈົ້າຂະຫຍາຍກວ້າງ,ແລະນັບມື້ນັບຮູ້ສຶກອົບອຸ່ນແລະພາກພູມໃຈຕໍ່ບ້ານເກີດຂອງຕົນ.ຈ່າຊີ່ສິວສູ ສາວເຜົ່າຕິເບດທີ່ມາຈກດີຊີ້ງດຽວນີ້ແມ່ນນັກຮຽນປີ3ຂອງມະຫາວິທະຍາໄລຫຼີກົ່ງປັກກິ່ງ,ນາງ ມັກບ້ານເກີດຂອງຕົນຫຼາຍ.ນາງເວົ້າວ່າ:
"ນ້ອງຮຽນຢູ່ປັກກິ່ງສາມປີແລ້ວ,ເມື່ອເມືອບ້ານ,ຄົ້ນພົບວ່າເມືອງຊາງກຣີລາເກີດການປ່ຽນແປງຢ່າງໃຫຍ່ຫຼວງ,ບາງບ່ອນນ້ອງກໍ່ບໍ່ຮູ້ຈັກແລ້ວ.ດຽວນີ້,ພວກເຮົາອອກໄປຮຽນຢູ່ມະຫາ ວິທະຍາໄລຂອງຕ່າງຖິ່ນ,ເມື່ອເວົ້າເຖິງບ້ານເກີດຂອງຕົນເອງແມ່ນຊາງກຣີລາກໍຮູ້ສຶກພາກພູມໃຈຫຼາຍ."
ຊາວຊາງກຣີລາຮູ້ສຶກພາກພູມໃຈ,ເພາະວ່າພວກເຂົາເຈົ້າດຳລົງຊີວິດຢູ່ເມືອງສະຫວັນທີ່ຄົນທັງຫຼາຍຝັກໄຝ່;ຊາວດີຊີ້ງຮູ້ສຶກພາກພູມໃຈ,ເພາະວ່າດີຊີ້ງແມ່ນບ້ານຂອງຊາງກຣີລາ. (ປ່ອຍອັດສຽງ)
ທຸກໆຄ່ຳຄືນ,ຢູ່ສະໜາມທັນເຊິງທີ່ບໍ່ໄກກັນຫຼາຍກັບອົງການປົກຄອງກິ່ງແຂວງດີຊີ້ງ,ປະ ຊາຊົນເກືອບພັນຄົນທີ່ມາຈາກເມືອງແລະບ້ານທີ່ຢູ່ໃກ້ຄຽງພາກັນຟ້ອນລຳຕາມຈັງຫວະດົນ ຕີຢ່າງມ່ວນຊື່ນ,ຮອຍຍີ້ມຢູ່ເທິງໃບໜ້າຂອງພວກເຂົາເຈົ້າໄດ້ກະຕຸ້ນໃຈຂອງພວກເຮົາແລະ ຜູ້ທ່ອງທ່ຽວໝົດທຸກຄົນ.ພວກເຮົາເຂົ້າຮ່ວມການຟ້ອນລຳຂອງພວກເຂົາເຈົ້າ,ເຂົ້າໃຈຄວາມຊື່ສັດແລະຜາສຸກຂອງປະຊາຊົນຊົນເຜົ່າສ່ວນໜ້ອຍຂອງດີຊີ້ງຢູ່ທ່າມກາງດົນຕີແລະຟ້ອນລຳ.
